Gent, 13 maart 1812. Jawel, ik ben zigeunergebroed. Ik heb zwart haar en felle, donkere ogen, maar voor de rest ben ik begiftigd met de fijne gelaatstrekken van mijn vader. Ik heb wel zigeunerbloed in mijn aderen en dat voedt een wild, woest leeuwinnenhart, waar ik trots op ben. Niet voor niets heet ik immers Romanie, dochter van Giralda, een Romamoeder die vandaag op de Vrijdagmarkt in Gent met de guillotine wordt terechtgesteld nadat ze net een week geleden in het tuchthuis van mij is bevallen.
Eerste indruk
Dit boek vond ik tijdens een snuffelsessie op de website van uitgeverij Moon en het sprak me meteen aan: ik ben dol op historische romans, en dit leek me een hele mooie aangezien ik sowieso graag lees over vrijgevochten jongeren in een tijd dat je niet geacht werd vrijgevochten te zijn. Ik verwachtte een sprankelende roman die iets weg zou hebben van Candide en Papinette van Kristien Dieltiens twee van mijn favoriete historische jeugdromans. Hoewel het wel anders bleek te zijn, werd ik zeker niet teleurgesteld.
Waar het over gaat
De vurige zigeunerdochter Romanie leeft in het Gent van de jaren 1813-1830 en beschouwt zichzelf als een vrijgevochten jongedame. Haar vader, een voormalig bandiet die nu tot de elite hoort dankzij zijn werk, geeft haar samen met haar stiefmoeder een leven van luxe en gemak, maar Romanie is allesbehalve een stilzitter. Ze wordt verliefd, begeeft zich op straat, studeert voor verpleegster en vroedvrouw en bemoeit zich geregeld met politieke zaken. Ze is trots op wie ze is en op haar afkomst en dat blijkt maar al te goed wanneer Gent op zijn kop komt te staan door de afscheiding van Nederland: Romanies vader raakt erbij betrokken en voor ze het weet wordt er gepraat over moordaanslagen, barricades en revoluties. Tot ieders verrassing wordt Romanie zelf een van de belangrijkste voorvechters van de goede zaak, maar gaat dat wel goed?
Wat ik ervan vond
Het eerste wat me opviel toen ik begon met lezen en waar ik me ook meteen bij op mijn gemak voelde, was de schrijfstijl: het taalgebruik is niet ontzettend ouderwets, maar ook niet supermodern: het past juist heel goed in de tijdgeest waardoor je heel gemakkelijk en snel wordt meegesleept. Hier en daar is het wat plat, maar dat past dan ook goed bij de scènes en de personages. Het is een combinatie van dialect en een beetje chic, maar vooral heel intens: de chauvinistische liefde van de auteur voor de stad Gent en het vuur waarmee hij schrijft over de politieke en sociale ontwikkelingen zorgen ervoor dat het echt zindert en tot leven komt, en dat leidt tot een mooie leeservaring.
De verhaaltechniek vond ik helaas wat minder positief: ik had tijdens het lezen nogal wat moeite met het vinden van de rode draad in de plot en vroeg me meermalen af waar het nou eigenlijk naartoe ging: er gebeurt eigenlijk maar heel weinig en het tempo ligt laag door de vele beschrijvingen en uitweidingen die niet allemaal even interessant zijn – sommigen zeker wel, maar het gaat soms pagina’s lang over uiterst specifieke zaken en die moeten je maar net liggen. Daarnaast is het lastig te bepalen hoe de chronologie in elkaar zit: veel dingen gebeuren door elkaar heen, met flashbacks en gebeurtenissen zonder jaartallen en het is onmogelijk te stellen hoe snel of langzaam de tijd gaat. Bij sommige gebeurtenissen ligt het tempo ook ineens weer zodanig hoog dat je gemakkelijk dingen mist of dat het onafgemaakt lijkt.
Toch maakt het verhaal een hoop goed: juist door de uitweidingen en de details krijgt het boek veel sfeer en krijg je als lezer een heel breed beeld van de periode en de couleur locale, wat absoluut een pluspunt is voor liefhebbers van historische romans zoals ik. De personages zijn erg boeiend doordat ze allemaal een eigen persoonlijkheid hebben en Romanie zelf is iemand wier gedachten en meningen je graag wilt blijven volgen, vooral omdat ze zo gepassioneerd en sterk maar ook gewoon heel normaal is. Door de manier waarop zij haar verhaal vertelt, komen ook de politiek-maatschappelijke thema’s van de tijd en het verhaal goed naar voren. Daarnaast zorgen de gebeurtenissen rondom haar en de mensen met wie ze samen leeft soms voor absurdistische, maar vooral erg grappige en aandoenlijke taferelen, die het verhaal zo nu en dan wat luchtiger maken.
Hoewel het verhaal dus wat sturing en structuur mist, zoals hierboven gesteld, wordt dat goed gemaakt door de laatste honderd bladzijden: dan is het ineens een stuk spannender, krijgt het een soort Les Misérables-sfeertje en wordt het tijdsbeeld nog sterker omschreven: het doet je verlangen dat het hele verhaal zich had afgespeeld rond de Omwenteling in plaats van in de jaren ernaartoe.
Conclusie
Zigeunergebroed is een mooi boek, dat vooral sterk is door de duidelijke passie van de auteur en zijn vermogen om een beeld te scheppen van de tijdgeest. Langdradig en soms verwarrend, maar uiteindelijk een sterk verhaal dat liefhebbers van de negentiende-eeuwse ontwikkelingen zeker zal plezieren.
Titel: Zigeunergebroed
Auteur: Pat van Beirs
Uitgeverij: Moon
Aantal bladzijden: 223
Verschenen: oktober 2015
Genre: young adult, historisch
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |