Wat jij niet ziet – Erik Lindstrom

Mijn wekker gaat af, ik geef er een klap op en druk tegelijk op de spraakknop. ‘Vijf uur vijfenvijftig,’ zegt Stephen Hawking. Voor de zekerheid, zoals altijd. Ik schuif het raam open en steek mijn hand naar buiten. Koel en mistig, maar niet te nat. Waarschijnlijk bewolkt. Ik schiet gedachteloos mijn kleren aan – sportbeha, hemdje, korte broek, hardloopschoenen – want al mijn sportkleding is toch zwart. Behalve mijn sjaals. Ik laat mijn vingers erover glijden, voel aan de plastic labeltjes, peil mijn stemming. Ik voel me onzeker vandaag, dus kies ik er een die me tot steun kan zijn: de gele van katoen, met de smileys erop geborduurd. Ik sla hem als een blinddoek om mijn hoofd, met een glimlachje op elk van mijn gesloten ogen.

Hoe ik bij dit boek kwam

Er zijn van die boeken die op heel veel gebieden een beetje opgaan in de massa: ze worden niet overmatig gepromoot, de kritieken zijn niet opvallend lovend en het heeft geen bestseller- of klassiekerpotentie. Maar toch hebben ze iets bijzonders, iets wat veel andere boeken niet hebben. Iets wat meestal te maken heeft met diversiteit: een personage dat nét een tikje anders is, een genre dat nét niet helemaal binnen de boot valt. Wat jij niet ziet is zo’n boek: ik ben het vooral gaan lezen omdat de auteur volgens recensies op een hele bijzondere manier over blindheid schrijft. En laat ik nou niet alleen zelf slechtziend zijn, maar ook hebben lesgegeven aan blinde jongeren… dus dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid enorm!

Waar het over gaat

Het is nog maar kort geleden dat de vader van de blinde Parker plotseling overleed: inmiddels woont ze bij haar tante en redt ze zich best wel prima. Maar Parkers handicap heeft haar ertoe gedwongen een aantal regels op te stellen voor mensen die in haar buurt leven. En die regels zijn niet voor iedereen even goed toepasbaar: niet voor haar vriendinnen, niet voor de jongen op wie ze verliefd wordt en al helemaal niet voor Scott, haar jeugdvriend en eerste liefde die plotseling weer opduikt. En voor dat soort moeilijkheden is Parker, met haar malende hersenen en verborgen kwetsbaarheid, eigenlijk nog helemaal niet klaar.

Wat ik ervan vond

Het eerste wat opvalt als je dit boek gaat lezen, is de schrijfstijl: Lindstroms manier van storytelling heeft iets wat ik eigenlijk alleen maar kan beschrijven met het Engelse woord captivating. Het is op de eerste bladzijde meteen al boeiend: hij doet iets waardoor je ogenblikkelijk meer te weten wilt komen over Parker, dat intrigerende meisje dat sjaals met ironische opdruk draagt en een heel manifest aan regels heeft voor haar sociale contacten. Haar verhaal is ‘’hardop lachen’’-grappig, luchtig, leest enorm vlot door en is tegelijkertijd enorm boeiend. Steeds weer zijn er nieuwe kleine ontdekkingen en plottwists die ervoor zorgen dat je het verhaal in een nieuw licht ziet en verder wilt lezen. En naast dat alles wekt de schrijfstijl ook nog eens de indruk dat het hem totaal geen moeite kostte om het allemaal zo te schrijven.

Blind zijn

Het mooie aan dit boek vind ik dat het eigenlijk twee verhalen vertelt en daardoor juist zo goed past in de diversiteitsstroming in het YA-genre. Enerzijds gaat het namelijk over Parker, haar visuele beperking en hoe ze daarmee omgaat: dat is geweldig goed beschreven: Lindstrom schroomt niet om heel eerlijk te zijn over hoe het is om te leven met blindheid. Ik vind het bijzonder knap hoe hij Parkers ervaring tot leven heeft gewekt, de ritueeltjes die ze zichzelf heeft aangeleerd om haar ogen te compenseren, de manier hoe ze het allemaal ervaart. Daarnaast geeft hij ook een heel interessant inkijkje in de praktische kant ervan, de hulp die ze krijgt, hoe mensen met haar omgaan…  en juist dat zorgt ervoor dat je de diepere laag ontdekt en daardoor aan het denken wordt gezet over inzicht, eerste indrukken, vooroordelen en gedragspatronen en dat dat allemaal akelig veel te maken heeft met zien.

Gewoon meisje

Tegelijkertijd is het verhaal op zo’n manier geschreven dat je ook wordt binnengelaten in wie Parker is als gewoon meisje, en daar komt de diversiteit tevoorschijn: het boek laat heel mooi zien hoe het is om blind te zijn en óók nog eens te worstelen met alledaagse puberperikelen zoals liefde, je eigen identiteit, verlies en vriendschap. Parker is een fantastisch authentiek personage: ze is stoer en nuchter, heeft geweldige humor in haar opmerkingen en de manier waarop ze omgaat met haar handicap – er zit zóveel genialiteit in haar sjaals en buttons – maar ze is ook enorm herkenbaar met haar malende brein en haar manier van doen. En misschien nog wel het belangrijkste: ook haar kwetsbaarheid en onzekerheden komen langzaam naar boven en dat is heel erg mooi en hartverscheurend tegelijk. Ze is een heel erg écht personage.

Verwarrend

Het verhaal zit vol mooie momentjes die goed laten zien dat mensen niet altijd zijn zoals je denkt dat ze zijn of zoals ze zich voordoen: de manier waarop Parker zich ontwikkelt en haar vleugels spreidt en obstakels moet zien te overwinnen heeft iets heel oprechts. Hier en daar is het wel wat verwarrend of onsamenhangend: dan is het niet goed duidelijk wat er nu precies bedoeld wordt en lijkt het een beetje alsof Lindstrom niet wist welke kant hij uit wilde. Maar ach. Dat is ook het enige.

Conclusie

Want Wat jij niet ziet is eigenlijk gewoon een heel goed boek met een bijzondere hoofdpersoon en een al even bijzondere verhaallijn: over laten zien wat je waard bent ondanks je beperkingen, maar ook over het erkennen van je eigen kwetsbaarheden en zwakke plekken. Goed geschreven en vol diepgang: een boek dat echt het lezen waard is.

Titel: Wat jij niet ziet (Not if I see you first)
Auteur: Eric Lindstrom
Vertaald door: Wybrand Scheffer
Uitgeverij: Gottmer
Verschenen: september 2016
Aantal bladzijden: 320
Genre: young adult contemporary
ISBN: 9789025765354
Beschikbaar als: paperback, ebook
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |