Vivian Sinds dit voorjaar is er enorm veel commotie over de Netflix-serie 13 Reasons Why, gebaseerd op het boek van Jay Asher en geproduceerd door popster Selena Gomez. De serie stuitte op enorm veel controversie: het zou zelfmoord romantiseren en geen goede afspiegeling geven van hoe het is om depressief te zijn. Maar er was ook veel lof voor: het heeft mensen aan het praten gebracht, scheurtjes in het taboe omtrent zelfmoord, verkrachting en depressie gemaakt en een heel belangrijk beeld van de realiteit geschetst waar we met z’n allen wel iets mee moeten. Na het lezen van het boek was ik razend benieuwd naar de serie: zou het net zo goed zijn? Beter? Geen recht doen aan het trieste, maar toch hoopvolle verhaal van Hannah Baker?
Het verhaal
13 Reasons Why telt dertien afleveringen van elk ongeveer een uur en vertelt het verhaal van Hannah Baker. Ze heeft zelfmoord gepleegd en daar heeft ze flink wat redenen voor: dertien mensen om precies te zijn. Vóór haar dood heeft ze dertien cassettetapes opgenomen met daarop het verhaal van hoe de mensen om haar heen haar kapot maakten en tot wanhoop dreven. De tapes moeten worden doorgegeven en komen zo terecht bij Clay Jensen, een jongen met wie Hannah samenwerkte in de bioscoop en met wie ze wel iets meer dan vriendschap had. Clay is één van de laatsten, maar heeft het er enorm moeilijk mee. En hij is absoluut niet van plan om het zomaar over zijn kant te laten gaan wat er met Hannah is gebeurd – of over háár kant.
Anders dan het boek
Laat ik maar meteen zeggen wat ik eigenlijk niet wil zeggen: in het begin stond de serie me een beetje tegen. En de reden waarom is ook meteen de reden dat ik het later een hele goeie serie ging vinden: het is namelijk anders dan het boek. Veel uitgebreider, veel diepgaander, en daar had ik eerst behóórlijk moeite mee. Of beter gezegd: ik snapte het niet. Echt niet. Het grootste verschil is namelijk het tijdframe: in het boek beluistert Clay in één nacht alle tapes achter elkaar door, maar in de serie gaat daar zeker een week overheen. Een week waarin hij ook gewoon naar school gaat en de spanning te snijden is tussen hem en iedereen die op de tapes staat.
Dwarsbomen
Want Clay steekt zijn ontsteltenis beslist niet onder stoelen of banken, net zoals de populaire kids – Justin, Jessica, Tyler, Alex, Courtney en Marcus – hun plan om Clay te dwarsbomen niet onder stoelen of banken steken. Zij zijn vastbesloten om te zorgen dat Clay de tapes niet doorgeeft aan nummer 12 en 13, want dat zou wel eens funest kunnen zijn voor hun schoolreputatie en -loopbaan. Wat er met Hannah is gebeurd door hun toedoen, is namelijk niet mis. Helemaal niet mis. Illegaal, zelfs. Heel erg illegaal en heel erg fout. En ik ergerde me er behoorlijk aan dat hun samenspanning zo’n ding is in de serie, want het leek onnodig… tot ik tegen het eind ontdekte wat er precies achter zit. En ook dát is anders dan in de serie… maar wel op een hele sterke manier.
Meerdere verhalen
De grote lijnen van het boek zijn natuurlijk hetzelfde in de serie: de inhoud van de cassettes en ook de volgorde is gewoon intact gebleven. Maar de verschillende verhalen op Hannahs bandjes krijgen veel meer context. Iedereen die op de bandjes staat, is prominent aanwezig in de serie en krijgt ook echt een achtergrond. Familieleden en problemen thuis komen ineens in beeld, innerlijke struggles en worstelingen met wat er is gebeurd… De sociale context van Hannahs dood, haar zelfmoord, is heel sterk aanwezig: je beleeft echt wat het doet met de school én met de verantwoordelijken. En dat is even wennen, maar wel heel treffend. Daar komt bij dat de producers grof taalgebruik niet hebben geschuwd en dat de acteurs hun rol bijzonder goed vertolken.
Hannahs verhaal
Wat ik een heel sterk punt vind van de serie, is dat Hannahs verhaal veel meer ruimte en screentime krijgt. In het boek lees je alles toch vanuit Clays perspectief, maar in de serie zíe je wat er gebeurt en hoe Hannah worstelt, verandert en zich ontwikkelt. Katherine Langford doet dit echt heel erg goed en het is zo heftig om te zien, maar ook zo levendig verbeeld. Daarnaast is er een verhaallijn bij gekomen rond Hannahs ouders: wat was hun rol in Hannahs problemen, waarom hielpen ze niet? En, veel belangrijker: hoe dealen ze met haar dood? Kate Walsh blinkt uit in haar rol van Hannahs moeder, en de serie vertelt ook het verhaal van de rechtszaak die Hannahs ouders aanspannen tegen de school. Ook hier weer laat het zien wat de zelfmoord van zo’n meisje doet met de sociale context en met de schuldigen.
Clay en Hannah
Ook Clays rol is in de serie veel groter. Niet alleen hebben hij en Hannah veel meer een band, het is ook heel goed neergezet wat de bandjes met hem doen. Er zijn scènes waarin hij naast Hannah staat terwijl hij luistert naar haar verhaal en dat is zó pijnlijk, maar ook zó mooi gedaan dat het je echt heel hard raakt. Bovendien is het bijzonder hoe hij in opstand komt, zich verzet tegen alles wat er is gebeurd én niet is gebeurd, hoe hij worstelt met alles wat hij zelf heeft gedaan én niet heeft gedaan en hoe hij wanhopig probeert om duidelijk te maken hoe ontzettend niet oké het allemaal is en dat er iets moet veranderen.
Extra dimensie
De serie geeft een enorme extra dimensie aan het boek waardoor het beeld completer wordt en de impact des te groter. Het visuele van alles wat er gebeurt en van Hannahs zelfmoord grijpt je bij de keel en gaf mij tijdens het kijken van de serie hetzelfde gevoel dat ik had bij het lezen van 54 minuten van Marieke Nijkamp: het is fictie maar ook weer niet, want het gebeurt en dat is zó heftig. In de serie wordt bovendien de rol van sociale media uitvergroot, waardoor het verhaal moderner en des te realistischer wordt, iets waar ook de extra flashbacks en post-Hannah verhaallijnen aan bijdragen. Maar uiteindelijk is het vooral de sociale context en het stellar acteerwerk die de serie ontzettend sterk maakt en de boodschap ‘’laat dit nooit meer gebeuren’’ keihard bij je binnen doen komen.
Heb jij de serie al gezien?