Waarom wij eigenlijk echt wel cover-judgers zijn

Don’t judge a book by its cover: als een boek een lelijk omslag heeft, wil dat nog niet zeggen dat het verhaal ook niks aan is – en achter een mooi omslag kan inhoud schuilgaan die je helemaal niks doet. In de boekenwereld is het een belangrijk principe dat je verder kijkt dan het omslag en dat je een boek op voorhand niet al op het uiterlijk mag beoordelen, want het kan zomaar zijn dat de vormgever gewoon de plank mis heeft geslagen of dat de cover simpelweg niet jouw ding is. Maar ik persoonlijk denk dat we onszelf voor de gek houden met deze leus over boekomslagen en vooroordelen. Want ik ben dus écht wel een cover-judger, en ik denk dat we dat eigenlijk allemaal wel zijn.

Recht doen

Kijk, natuurlijk is het logisch dat we het belangrijk vinden om niet volledig prat te gaan op omslagen: uiteindelijk kan één eenvoudige omslagafbeelding nóóit volledig recht doen aan de diversiteit en uniciteit van het verhaal. Zeker wanneer er een persoon op de cover staat, kan dat snel botsen met de personages en de plot, of gewoon een compleet verkeerde indruk geven. En natuurlijk is het zo dat sommige boeken gewoon supermooi zijn, maar er stom uitzien: dat is ook altijd nog een kwestie van smaak. En als het je dan lukt om de cover te negeren en puur af te gaan op de aantrekkelijke positieve reviews en op je eigen gevoel, ja: dan juich ik heel hard voor je en vind ik dat je een trouwe aanhanger van het don’t coverjudge-principe.

Sleutelfactor

Maar weet je wat het punt is? Bij de eerste indruk werkt dat vrijwel niet. Wanneer je een boek bewust gaat lezen ondanks de cover, dan kies je ervoor je eerste indruk – die dus, afgaand op de cover, niet zo positief was – te negeren. En dat bedoel ik dus: covers zijn zó belangrijk bij de eerste indruk van een boek. We kunnen met ons allen wel zeggen dat het een combinatie is van titel, flaptekst en auteursnaam is die ervoor zorgt dat we een boek al dan niet kopen, maar de cover is toch echt de sleutelfactor. Niet de doorslaggevende factor, maar wél de factor die ervoor zorgt dat je een boek oppakt. De cover bepaalt de eerste ‘’wil ik dit lezen’’-indruk.

Eerste indruk

En net als bij het ontmoeten van mensen gebeurt dat razendsnel: als ik op Bol.com of in de boekhandel rondkijk, scan ik tientallen boeken op ruggen en covers, en wat er niet aantrekkelijk uitziet, houdt mijn blik niet vast. Vangt mijn blik niet. En pas als mijn blik gevangen én vastgehouden wordt, volgt het ‘’pak dat boek want ik wil weten waar het over gaat’’-breinsignaal. Met andere woorden: een aantrekkelijk omslag is eigenlijk ontiegelijk belangrijk, want die bepaalt hoe dan ook of je interesse gewekt wordt. Hoe verklaar je anders dat wij boekennerds heel vaak met armenvol nieuwe boeken thuiskomen na een shopsessie? Allemaal boeken waar we nog niet eerder van hadden gehoord, maar waarvan de covers ons verleidden en overtuigden van die geweldige ‘’ik heb dit boek nodig in mijn leven’’-boodschap.

Bibliofilie

En het gaat verder. Gebeurt het jullie ook wel eens dat je aan het shoppen bent in de boekhandel en een boek tegenkomt dat er zó prachtig uitziet dat je het gewoon onmiddellijk aan je kassastapel toevoegt, zonder de flaptekst te hebben gelezen? Yeah, me too. Ik kan echt ontzettend impulsief zijn als het op mooie covers aankomt en dat is dan een pure aanval van bibliofilie: ik zie het boek in kwestie dan al voor me in mijn boekenkast, pronkend en schitterend op de plank en in mijn handen. Maar die bibliofilie neemt ook andere vormen aan: als ik online een cover reveal zie en de cover spreekt me niet aan, dan ben ik ook meteen stukken minder geneigd om het boek te kopen. En boeken waarvan ik de cover niet zo mooi vind, koop ik sneller als ebook – want dan hoef ik er niet tegenaan te kijken.

Leesbeleving

Dat is ook meteen het probleem dat ik heb met ebooks: ik vind het heerlijk om ze te lezen, maar het grote nadeel vind ik dat ze minder bibliofiliewaardig zijn: ik kan niet genieten van de cover, en dat vind ik vervelend, omdat de cover voor mij deel is van de leesbeleving. Dat is ook de reden dat ik regelmatig boeken als ebooks én als papieren versie in mijn kast heb staan, zodat ik voor de recensiefoto’s het papieren boek met de mooie cover kan gebruiken. Het is zelfs zo dat ik bij een boek met een lelijke cover minder mijn best doe op de recensiefoto’s of minder inspiratie heb voor hoe ik die foto’s wil maken. Grappig hè, hoe ver die cover doorwerkt in de leesbeleving?

We zijn cover-judgers

Conclusie: ik denk dat het veilig is om te zeggen dat wij allemaal, op de een of andere manier, in meer of mindere mate, cover-judgers zijn. We worden enthousiast van mooie omslagen, we pakken een boek minder snel op als de cover niet mooi is, de cover bepaalt voor een groot deel of we een boek willen kopen, en het is gewoon een natuurlijk iets: de cover bepaalt onze eerste indruk en of een boek überhaupt onze aandacht vangt. Het oog wil simpelweg ook wat, en dat is helemaal niet gek, want lezen is niet voor niets een beleving van alle zintuigen – book sniffers unite – en daar hoort het visueel genieten van de cover ook bij. En hoewel je er absoluut voor kunt kiezen om je eerste indruk af en toe heel bewust los te laten, ik denk dat elke boekenwurm wel een beetje een cover-judger is.

Say it loud, say it proud!

Misschien moeten we gewoon af van het taboe op cover-judgen en het belang van covers met heel ons boekenhart omarmen? Sta op en schreeuw het uit: já, ik beoordeel boeken naar hun omslag! Já, ik ben een cover-judger! En er is níets mis mee.

Ben jij ook een cover-judger?