Waar ik ga – Gayle Forman

Ik ben de weg kwijt. Freya staart naar de woorden die ze net op haar telefoon heeft ingetikt. Ik ben de weg kwijt. Waar kwam dat nou vandaan? ‘Sorry, jongedame’, zegt de taxichauffeur nog een keer. ‘Volgens mij ben ik de weg kwijt.’ Met een schok komt Freya bij haar positieven. Ze zit achter in een taxi op weg naar haar zevende – of achtste? – doktersbezoek binnen twee weken, en de chauffeur is aan het eind van de tunnel omgedraaid. Ze gaat naar haar agenda. ‘Park en Seventieth’, zegt ze tegen de chauffeur. ‘Bij Third Avenue rechtsaf, en dan weer links op Seventy-First.’ Ze kijkt weer op haar scherm. Ik ben de weg kwijt. Vijftien letters. Maar duidelijker kan het niet.

Hoe ik bij dit boek kwam

Afgelopen maand hebben jullie mijn enthousiasme over de nieuwste YA-roman van Gayle Forman al mogen aanschouwen in de vorm van een blogtourbijdrage, maar er moest natuurlijk ook nog een recensie volgen. Ik vond het een beetje eng om te beginnen in Waar ik ga, want mijn verwachtingen waren torenhoog na pareltjes als Als ik blijf en Haar dag en mooie boeken als Vuurvliegjes en Hier was ik, en als ik dan niet meteen verliefd word op het boek, ben ik al meteen bang dat het flink gaat tegenvallen – datzelfde heb ik nu met de nieuwe Colleen Hoover, trouwens… oh, het leven van een fangirl gaat zo ontzettend níet over rozen. Maar, uiteindelijk besloot ik gewoon te beginnen en te kijken waar het boek me zou brengen (dat is over het algemeen sowieso de beste aanpak, denk ik). En dat bleek een goed besluit. Want dit is een mooi boek.

Waar het over gaat

Freya moet hét nieuwe zangtalent van Amerika worden, zo heeft haar agent besloten – en daarom is ze de afgelopen tijd flink door de mediale en muzikale molen gehaald. Maar nu het erop aankomt en ze haar album moet gaan opnemen, laat haar stem het afweten. Harum worstelt intussen met zijn homoseksualiteit en zijn complexe relatie met zijn grote liefde James enerzijds en zijn religie en familie anderzijds. Nathaniël is net aangekomen in New York, vastbesloten de ontdekkingsreis te maken waar hij en zijn vader altijd van droomden. Deze drie komen elkaar tegen in het park en door een speling van het lot blijven ze de rest van de dag bij elkaar. Maar daarna? Of is dat eigenlijk helemaal niet belangrijk?

Wat ik ervan vond

Ik weet niet wat het is met Waar ik ga, maar ik vloog erdoorheen. Het boek is niet zo dik (ongeveer 240 bladzijden) en het heeft ongeveer twintig hoofdstukken: tien grote hoofdstukken die vaak ook lang zijn, en tussendoor een aantal flashbackhoofdstukken. Maar een dun boek leest natuurlijk niet automatisch ook vlot of gemakkelijk: daar zorgde de typische en ontzettend fijne Forman-schrijfstijl voor. Ik zat er meteen in het eerste hoofdstuk helemaal in en er gebeurde zoveel met zoveel personages dat ik meteen geboeid was. Wie zijn deze mensen, wat is hun verhaal?

Verhaal vertellen

En het verhaal vertellen dat mensen met zich meedragen, daar is Forman zo, zo, zó ontzettend goed in. Dat doet ze met een soort magie, een soort superkracht: het voelt een beetje als in een sneeuwbol zitten doordat het heel intiem en toch heel belangrijk voelt. Waar ik ga is namelijk een heel divers verhaal: Freya is bijvoorbeeld deels zwart en Harum is moslim, en hun afkomst is best een belangrijk deel van het verhaal. Maar ook de muziekwereld waar Freya in terecht komt, wordt heel realistisch en sfeervol en vooral ontzettend interessant neergezet, evenals de omgeving waar Nathaniël zijn jeugd doorbracht en het wereldje dat Harums familie vormt – en ook dat hoort allemaal bij het verhaal dat Freya, Nathaniël en Harum met zich meedragen. Een verhaal, of eigenlijk drie verschillende verhalen, over de weg kwijt zijn.

Perspectief

In Waar ik ga heeft Forman iets bijzonders gedaan met het vertelperspectief. De diverse flashbackhoofdstukken zijn namelijk geschreven vanuit de ik-persoon van afwisselend Freya, Harum en Nathaniël en in de grote hoofdstukken gebeurt hetzelfde, maar dan in een soort alwetende stem in de hij/zij-persoon. Of je daar nu van houdt of niet, het zorgt voor een heel sterk en intens inzoomen/uitzoomen-gevoel, wat prachtige passages oplevert en je als lezer ook de heel authentieke vertelstemmen laat horen en laat meeleven en -voelen met de drie hoofdpersonen. Forman zorgt ervoor dat je hen en hun situatie en familie echt kunt leren kennen en hun plaats in het grote geheel kunt zien.

Band

De grote hoofdstukken en het wisselende alwetende derde persoon-perspectief zorgt er echter ook voor dat de band tussen Freya, Harum en Nathaniël zich op een heel mooie manier ontvouwt. Langzaam maar zeker wordt namelijk duidelijk hoe veel ze gemeen hebben en hoe bijzonder goed ze elkaar eigenlijk kunnen begrijpen en hoe ze steeds hechter worden. Het is bijna alsof je stukje bij beetje zelf een deel van hun genootschap wordt, zelf een insider wordt en hen zelf op hun kwetsbaarst ziet door de kracht van de perspectiefwisselingen. Bovendien is het zo aandoenlijk om Freya en Nathaniël verliefd op elkaar te zien worden terwijl Harum helemaal fan is van Freya. Hun eigen verhalen raken verweven met het verhaal van hun drieën samen, en dat is zo mooi.

Puzzelstukjes

Forman hanteert een duidelijke compositie die erg goed werkt: de perspectiefwisselingen vertragen het verhaal namelijk niet, maar zorgen er juist voor dat je je steeds meer gaat afvragen wat er precies met Nathaniël is gebeurd, wat Freya op dat ene moment heeft gedaan en wat Harum eigenlijk überhaupt aan het doen is. Er rijzen vragen, maar je krijgt ook steeds puzzelstukjes aangereikt en met elk stukje raak je meer gefascineerd en geïntrigeerd door wat deze jongeren doormaken en wat hun verhaal is. Dat leidt tot realistische en boeiende plotwendingen en vooral tot hele sterke ontwikkelingen bij de personages, zelfs meerdere keren in het verhaal: je ziet hen op zoveel punten in die ontwikkeling en verandering dat je ze echt gaat bewonderen.

Ongrijpbaar

Het jammere is echter dat door de perspectiefwisselingen en de verschillende plotlijnen het verhaal een beetje fragmentarisch en ongrijpbaar blijft. Je kunt de verschillende flashbacks bij elkaar puzzelen, maar het tempo ligt erg hoog en de context en verbindingsstukjes missen op veel punten. Je komt als lezer dan wel heel veel te weten over het leven en het verhaal van deze personages, maar het lukte mij niet echt om ze goed te leren kennen: vooral Nathaniël bleef erg vaag en dat is toch wel heel jammer bij een verhaal dat zo sterk door de personages gedreven wordt. Misschien had een extra honderdtal pagina’s wat meer ruimte geboden voor die nu slechts sluimerende drijfveren van de personages. Want oppervlakkig is het niet, maar ik ben van Forman gewend dat ze ontzettend levensechte en authentieke personages kan zetten, met een verhaal én een persoonlijkheid. En dat laatste miste toch een klein beetje.

Conclusie

Waar ik ga is weer een hele fijne Forman: het leest vlot en is heel interessant, en door de intense perspectiefwisselingen krijgt het verhaal iets magisch. Forman maakt met dit boek duidelijk dat ze onwijs goed is in het neerzetten van personages met een verhaal, en die verhalen komen ook prachtig tot hun recht, zeker in combinatie met het thema ‘’de weg kwijt zijn’’ waar je als lezer tal van interpretaties aan kunt verbinden. De plot- en personageontwikkelingen zijn knap gedaan, maar het is jammer dat het karakter van de personages wat vlak blijft. Waarschijnlijk maakt het boek daardoor net wat minder indruk dan eigenlijk had gekund, en dat is jammer. Maar niet getreurd: het is absoluut een mooi en aandoenlijk en bijzonder boek waar iedere Forman-fan zijn hart bij kan ophalen. Zeker beter dan Hier was ik, maar niet zo goed als Haar dag.

Titel: Waar ik ga (I Have Lost My Way)
Auteur: Gayle Forman | bekend van: Als ik blijf, Haar dag en Hier was ik
Vertaald door: Carla Hazewindus
Uitgeverij: Moon
Verschenen: april 2018
Aantal bladzijden: 240
Genre: young adult contemporary
Voor liefhebbers van: Rainbow Rowell, Jennifer Niven
Leeftijdsaanbeveling: 15+
Beschikbaar als: paperback, ebook
ISBN: 9789048844777
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |

Recensie geschreven voor uitgeverij Moon in ruil voor recensie-exemplaar.