the princess saves herself in this one

Toen ik begon met het lezen van poëzie, sprongen er twee namen uit voor mij: Rupi Kaur, wiens beide bundels ik inmiddels heb gelezen, en Amanda Lovelace. Zij is de auteur van de women are some kind of magic-poëziereeks, nu bestaande uit twee bundels met de derde nog te verschijnen. Lovelace is inmiddels een bekende naam, net als Kaur en anderen zoals Lang Leav, en ik was ontzettend benieuwd naar wat ik van deze gedichten zou vinden. Onbewust vergeleek ik ze namelijk met het werk van Kaur, maar dat bleek al snel onterecht. De poëzie van deze woordkunstenares is namelijk op een heel nieuwe manier uniek en bijzonder.

Amanda Lovelace

Amanda Lovelace – of het een pseudoniem is weet ik niet, maar die kans lijkt me vrij groot – is een New Yorkse schrijfster en boekenwurm die afstudeerde in Engelse literatuur en sociologie en altijd aan het schrijven en dichten is. Haar bundel the princess saves herself in this one verscheen in 2016, veroverde de bestsellerlijsten en won de Goodreads Choice Award voor beste poëziecollectie. Deze maand verscheen deel twee in de women are some kind of magic-reeks: the witch doesn’t burn in this one en deel drie, the mermaid’s voice returns in this one, staat gepland voor verschijning in 2019.

Rauw. Persoonlijk. Intiem. Simplistisch. Hartverscheurend. Adembenemend – en niet op de mooie, maar op de meest schokkende en verdrietige manier. Slechts een paar woorden die passen bij de gedichten in deze bundel. Het is poëzie van een totaal ander kaliber dan het werk van Rupi Kaur: Lovelace schrijft zonder grandeur, zonder illustraties, zonder illustere woorden of beeldspraak. Haar woorden staan, gitzwarte letters op melkwit papier, zo dichtbij haarzelf en vertellen zo’n ongelooflijk persoonlijk verhaal dat ze onder je huid kruipen, je meeslepen en zich in je hart nestelen, net als een goed sprookje placht te doen. En dat is geen toeval, want Lovelace vertelt haar verhaal aan de hand van sprookjesmotieven: de draak, de prinses, de jonkvrouw, de koningin, de ridder, de prins, alles komt voorbij. En op basis van die motieven en thema’s als verlies, pijn, liefde en wordt haar boodschap duidelijk: dat we ons eigen sprookje en verhaaleinde schrijven.

ah, life –
the thing
that happens
to us
while we’re off
somewhere else
blowing on
dandelions
& wishing
ourselves into
the pages of
our favorite
fairy tales.

the princess

the princess saves herself in this one is het verhaal van een jonge prinses die dacht dat het leven een sprookje was, maar er al snel achter kwam dat niets minder waar was. Dit eerste deel van het boek is messcherp en ongelooflijk heftig: het lijkt een ongecensureerd Grimm-sprookje of een controversieel Virginia Andrews-verhaal: duister en verknipt, maar huiveringwekkend echt en pijnlijk. Indrukwekkend zijn de gedichten over de relatie tussen Lovelace en haar moeder, die erg dicht in de buurt komt van een sprookje over een boze koningin en een jonge prinses. Ook de stukjes over het onschuldige meisje dat aan de duisternis van de wereld probeert te ontsnappen door te vluchten in boeken en fictie en de woorden waar hete hartzeer door de emotionele en fysieke verwaarlozing uit spreekt, zijn onmogelijk naast je neer te leggen. Het is zo pijnlijk, maar ook zo mooi geschreven.

sticks & stones
never broke
                my bones,
but words
made me
starve myself
until
                you could
                see all of them.
– skin & bone.

the damsel

Maar eigenlijk is the damsel nog veel erger dan the princess. In dit deel wordt duidelijk hoe intens tragisch Lovelaces kindertijd is geweest en hoe de prinses veel te snel en op een veel te wrede manier volwassen moest worden en te maken kreeg met nog veel meer pijn en leed, waardoor ze overmand werd door een gevoel van hulpeloosheid en verlorenheid. Het is verschrikkelijk om te lezen hoe beschadigd ze is geraakt door al het verlies en hoe ze daarin verstrikt en gevangen is geraakt. Ik bewonder haar enorm om de kwetsbaarheid en openheid waarmee ze over alles schrijft en tijdens het lezen van dit deel besefte ik ook dat dit zo ontzettend anders is dan het werk van Kaur: zij schrijft over de tegenslagen en moeilijkheden die het leven je kan toegooien, over hoe zwaar het leven kan zijn, maar Lovelace beschrijft hoe zwárt het leven kan zijn.

for a time,
it seemed to me
that we were
starlight-touched,
failing to
realize that
we were actually
star-crossed.
– the stars were never on our side.

the queen

Maar het is niet alleen maar kommer en kwel in Lovelaces oeuvre: de prinses die haar onschuld verloor en in een hulpeloze jonkvrouw veranderde, transformeerde ook weer: ze vond haar eigen kracht, leerde hoe ze de zwarte bladzijden uit haar leven een plek kon geven, hoe ze sterker kon worden door al het slechte. En dat niet alleen: ze werd ook verliefd, echt, intens verliefd op precies de juiste persoon die haar precies het juiste gaf op precies het juiste moment, waardoor ze ontdekte hoe intens krachtig en prachtig zijzelf en de liefde eigenlijk zijn. De gedichten in dit deel toveren een glimlach op je gezicht en laten zien dat, hoe duister je sprookje ook is, je altijd zelf een gelukkig einde kunt schrijven en daar echt voor kunt kiezen. Want ook met de meest onfortuinlijke prinsessen komt het uiteindelijk goed, en dat is prachtig om al lezend te ontdekken.

he
opened me up
like a book
& poured the
poetry
back into
me.
– my personal pen & paper.

you

En op het allerlaatst richt Lovelace nog het woord tot de lezer, met kleine, eenvoudige gedichtjes die laten zien dat empowerment echt geen grandeur nodig heeft om flink binnen te komen bij wie het maar nodig heeft. Want juist doordat Lovelace net in drie ijzersterke en messcherpe episodes haar verhaal heeft verteld, de lezer getuige heeft laten zijn van haar eigen rise to power, komen haar boodschappen etra aan. In dit slotstuk roept ze op tot lezen, tot schrijven, tot dichten, tot spreken, tot nee zeggen en op je strepen staan en het bepalen van je eigen regels, je eigen einde, je eigen verhaal, je eigen zelfbeeld. En dat is iets wat ze gemeen heeft met collega Kaur: dit laatste deel vol inspiratie en empowerment en feminisme maakt het boek rond en af en memorabel en magisch, voor zover het dat al niet was.

if you ever
look at
your reflection
& feel the desire
to tell yourself

you’re not
good enough
beautiful enough
skinny enough
curvy enough,

then I think
it’s about time
you smashed
that mirror
to bits,

don’t you?

– use those fragments to make stepping-stones to your own self-love.

Conclusie

the princess saves herself in this one is een oneindig bijzondere poëziecollectie die vooral heel erg persoonlijk en rauw en daardoor des te intiemer en intenser is. Het taalgebruik is simpel, waardoor de gedichten vlot lezen, maar de thema’s als dood, misbruik, mishandeling, verlies, pijn, depressie en zelfmoord maken het alsnog tot een erg heftig boek. Toch heeft Lovelace gezorgd voor een hoopvolle, inspirerende en mooie boodschap die goed past bij het sprookjesmotief. Een boek dat prachtig geschreven is en krachtig is in kwetsbaarheid en koers. Ik kan niet wachten om de vervolgbundel te lezen.