‘Mijn ouders hebben zoveel boeken over adoptie gelezen, en over geadopteerde kinderen, en over hoe je van je geadopteerde kind moet houden en het moet accepteren, maar ik heb ze nog nooit één boek zien lezen over hun biologische kind, weet je? Ze lezen geen boeken over Lauren. Alleen over mij. Omdat ik anders ben. Ik ben een projéct.’

Van Emmy en Oliver naar Grace, Maya en Joaquin

In 2015 las ik Robin Benways eerste in het Nederlands vertaalde boek: Emmy en Olivier. Ik weet niet veel meer van het verhaal, alleen dat de twee hoofdpersonen beste vrienden waren en dat de jongen ontvoerd werd toen ze nog heel klein waren – en dat ze dus de draad weer probeerden op te pakken. Het was echt zo’n lekker lezen-boek met een mooi verhaal, en ik was dan ook heel benieuwd naar Ver van de boom: het kreeg tal van lovende lezersreacties en loftuitingen van literaire waarde en het verhaal over drie geadopteerde jongeren sprak me enorm aan. En ja, hoewel het misschien geen heel erg opvallend boek is, vond ik het net als Emmy en Olivier wél heel mooi en fijn.


‘Ik denk dat ik Lauren maar in bubbeltjesfolie moet wikkelen, want de mensen om me heen sneuvelen als eendagsvliegen. Dat je geen perfecte tv-familie hebt, betekent nog niet dat je geen goed mens bent, Joaquin.’

Zoeken naar puzzelstukjes

Grace weet al van kleins af aan dat ze geadopteerd is, maar pas als ze zelf ongepland zwanger raakt en haar kindje afstaat, begint ze de behoefte te voelen om op zoek te gaan naar de ontbrekende puzzelstukjes van haar familie. Met wat hulp van haar ouders vindt ze eerst Maya, die net als Grace geadopteerd is maar het thuis niet bepaald makkelijk heeft, en daarna Joaquin, die in tegenstelling tot zijn zussen nooit ouders heeft gekend, alleen maar de mallemolen van de pleegzorg. Samen zullen ze moeten uitzoeken wat het betekent om opeens familie te zijn, om een zus en broer te hebben en wat dat van hen maakt, en bovendien moeten beslissen of ze hun biologische moeder willen gaan zoeken. Maar het onbekende omarmen is zo makkelijk niet als het bekende ook al op losse schroeven staat…

Rijk en schrijnend

Ver van de boom begint midden in Grace’ verhaal: op het moment dat zij haar kindje krijgt en afstaat. Benway speelt een film voor je af, laat je Grace op haar kwetsbaarst zien en zorgt ervoor dat je meteen, binnen een paar bladzijden, helemaal betrokken en begaan bent bij dit meisje en ook tot in je binnenste begrijpt wat ze voelt, wat ze doormaakt, waar ze aan denkt en waarom ze dit wil, waarom ze na al die jaren van onwetendheid haar familie wil zoeken – haar échte familie. En datzelfde gebeurt wanneer het perspectief verschuift naar Maya en vervolgens naar Joaquin: de schrijfstijl is vlot en leest gemakkelijk, maar maakt ook meteen heel erg duidelijk wie deze mensen zijn, wat voor karakter ze hebben, hoe ze zijn opgegroeid en hoe ze tegen het feit dat ze zijn afgestaan en geadopteerd – twee behoorlijk verschillende dingen, zo leert het verhaal je – aankijken. Het is een bijzonder contrast, maar al vrij snel wordt dan ook duidelijk dat ze elk zo hun eigen puzzel hebben die ze graag, misschien wel onbewust, compleet willen krijgen.


Maya vroeg zich af of het ooit zo zou worden met Grace en Joaquin, dat ze gewoon zwijgend naast elkaar konden zitten in de veilige wetenschap dat de anderen er altijd nog zouden zijn wanneer er iets gebeurde met je ouders, of met je vriendin, als boekensteunen die je overeind houden wanneer jij het gevoel krijgt dat je omvalt.

Puzzel

En die puzzels zijn behoorlijk schrijnend. Stukje bij beetje wordt steeds meer duidelijk over hoe het voor deze drie jonge mensen voelt om afgestaan en geadopteerd te zijn en geconfronteerd te worden met een puzzel waarvan het plaatje heel anders lijkt dan bij andere mensen…en vervolgens opeens de juiste stukjes te vinden. Ik vond het echt heel mooi hoe ze steeds dichter bij elkaar komen, steeds meer gelijkenissen en verbondenheid ontdekken en uiteindelijk echt een band met elkaar krijgen: het heeft iets ontroerends, maar het zet ook een beetje aan het denken over de bijzondere complexiteit van familiebanden: wat zegt jouw familie over jou? Wat dragen zij bij aan wie jij bent en wie ben jij door wie anderen zijn?


Ze hadden afgesproken om elkaar elke zondag te zien. Dat was hun plan. Maya vroeg zich onwillekeurig af hoelang het zou duren tot een van hen niet kon, tot een van hen iets beters te doen zou hebben, leukere mensen zou hebben om mee af te spreken. Ze vroeg zich af wanneer het nieuwe van een broer en een zus hebben eraf zou zijn. En of ze dan net zo makkelijk bij elkaar vandaan zouden drijven als ze bij elkaar waren gekomen.

Pijnlijk

Tegelijkertijd is de puzzel nog veel groter: Maya die ontdekt dat ze met Grace en Joaquin iets heel anders heeft dan met haar adoptie-zus Lauren, Joaquin die zo heftig beschadigd is door alles wat er in zijn pleegzorgverleden is gebeurd dat hij bang is dat al het andere ook kapot zal gaan, Grace die probeert te begrijpen wat afstaan en adoptie betekenen… het is complex en emotioneel en ik vond het heel mooi geschreven, maar ook echt pijnlijk omdat het laat zien wat er onderhuids allemaal gebeurt als je geen vanzelfsprekende stamboom hebt. Vooral de verhaallijn van Joaquin vond ik prachtig uitgewerkt, maar bij alle drie voelde ik enorm me met hun kwetsbaarheid en verlorenheid en de manier waarop ze hun kracht probeerden te herwinnen en hun plek probeerden te vinden.


Joaquin had veel geleerd in zijn zeventien jaar. Een van de dingen die hij had meegekregen door steeds van het ene gezin naar het andere te gaan, was dat hij zich kon aanpassen, van kleur kon veranderen, als een kameleon, zodat hij altijd in zijn omgeving kon opgaan. Hij hoopte altijd dat niemand zou beseffen at hij een pleegkind was als hij maar de juiste dingen deed, de juiste dingen zei. Dan zou iedereen – de buren, mensen op school, het personeel in de supermarkt – gewoon denken dat hij een van de biologische kinderen was, blijvend als bloed, iemand die nooit kon worden omgeruild of weggestuurd.

Meer dan hun adoptie

Ik vind het daarnaast ook heel mooi hoe er eigenlijk steeds twee verhalen verteld worden: aan de ene kant is er datgene wat hen verbindt: het feit dat ze zijn afgestaan ter adoptie en elkaar nu terugvinden en iets proberen op te bouwen. Maar aan de andere kant… aan de andere kant is er Grace die worstelt met het opgeven van haar dochter en het oppakken van een nieuw normaal leven, Maya die het huwelijk van haar ouders kapot ziet gaan en zelf moeite heeft om haar eigen relatie stand te laten houden en Joaquin die een toekomst probeert te bouwen nu het erop lijkt dat hij zijn verleden achter zich kan laten. Benway heeft ervoor gezorgd dat ze alle drie echt verschillend zijn en dat er nog meer is dan alleen hun adoptieverhaal, wat het heel rijk en overtuigend maakt.


Grace vroeg zich af hoe dat was, in een huis wonen met drie andere bewoners die helemaal niet op jou leken, alsof je voor altijd in een zoek-de-verschillen-puzzel zat.

Conclusie

Ver van de boom is een goed geschreven en bijzonder mooi verhaal. Het wordt gedragen door de personages en hun keuzes en is daardoor soms wat traag of zwaar, maar vooral ook heel sterk en treffend. Vanaf het begin raak je zo begaan met Grace, Maya en Joaquin dat je enorm met ze meevoelt, zowel in hun gepuzzel met hun adoptieverleden als in wie ze zelf zijn en wat ze voor zichzelf proberen uit te zoeken. Het is schrijnend, maar ook heel rijk en vooral enorm ontroerend: neem er de tijd voor en het zal je niet onberoerd laten.

Titel: Ver van de boom (Far From the Tree)
Auteur: Robin Benway | bekend van: Emmy & Olivier
Vertaald door: Mechteld Jansen
Uitgeverij: De Fontein
Verschenen: juni 2018
Aantal bladzijden: 336
Genre: young adult contemporary
Leeftijdsadvies: 14+
Voor liefhebbers van: Hayley Long
Beschikbaar als: paperback, ebook
Recensie-exemplaar: nee
ISBN: 9789026145346
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |

You may also like...

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

CommentLuv badge

[instagram-feed]