Personages tot leven wekken: hoe doe je dat?

Eén van de dingen die je echt moet doen voordat je serieus gaat schrijven, is zorgen dat je je personages goed kent, dat je hun verhaal hebt uitgewerkt en dat je ze levendig kunt portretteren. Natuurlijk moet dat ‘’tot leven wekken’’ van personages deels gebeuren door het schrijven zelf, door de dialogen en de actie en reactiepatronen, maar je kunt heel veel al in de voorbereidende fase doen en dat is ook echt aan te raden. Alleen.. het plannen van die personages is niet altijd even interessant omdat de methodes die op internet en in boeken worden aangeraden, vaak vrij standaard zijn. Terwijl je het ook op heel ándere manieren kunt doen!

Gebruik het verhaal als basis

Je bedenkt personages niet zomaar: dat komt ergens vandaan en meestal komt het uit de rol die je wilt dat ze spelen in het verhaal. Het werkt daarom goed om het verhaal zelf als basis te gebruiken: wat wil je dat er met de personages gebeurt en waaróm gebeurt dat? Moet er bijvoorbeeld een personage van school gestuurd worden, bedenk dan waarom en hoe dat precies gebeurt. Draait het verhaal om een problematische relatie tussen twee personages, werk dan eerst die relatie uit. Vaak ontdek je dan al heel veel over wat voor mensen die personages zijn!

Vul *geen* vriendenboekjes in

Ik weet het, dit klinkt raar. Dé tip voor het uitwerken van personages is volgens vrijwel elke internetsite dat je een vriendenboekje moet invullen voor die personages. En natuurlijk kun je dat doen, maar de ervaring heeft mij geleerd dat het vaker niet werkt dan wel. Het is namelijk ten eerste een ongelooflijk saai klusje – bij het hoofdpersonage is het nog wel leuk, maar daarna gaan de vragen over lievelingseten, levensovertuiging, favoriete muziek enzovoorts je al heel snel de keel uithangen. Daarnaast gebruik je het grootste deel van de informatie gewoon helemaal niet in je verhaal. Natuurlijk kun je personages laten praten over lievelingsboeken en politiek, maar het is net zo efficiënt om daar gewoon op het moment zelf over na te denken.

Interview je personages

Wil je je karakters écht tot leven laten komen, laat ze dan zelf praten: interview ze. Dat kun je geheel buiten het verhaal om doen, door ze aan de hand van vragen hun eigen levensverhaal te laten schrijven (diepgaande vragen dan hè, over kindertijd, jeugdzonden, geheimen, dromen) op basis van de dingen die écht hun persoonlijkheid vormen. Je kunt ook een soort verhaalscenario bedenken voor dat interview, bijvoorbeeld voor televisie of de krant vanwege het één of ander: dan geef je het meer context en dat kun je eventueel zelfs gebruiken. Belangrijk is wel dat je probeert om de personages echt een eigen verhaal te laten vertellen, met eigen taalgebruik en aarzelingen en verbloemingen en dergelijke. Neem er de tijd voor en leef je uit!

Laat personages tegen je praten

Het klinkt misschien een beetje stom, maar wat mij altijd enorm helpt is om mijn personages écht als mensen te zien. Je moet er waarschijnlijk een beetje in groeien en misschien werkt het ook wel helemaal niet voor jou, maar ik vat elk idee dat ik krijg voor het verhaal op als iets wat een personage tegen me zegt. Ik probeer het zo te zien dat de personages hun verhaal aan mij vertellen en daarom laat ik ze dus ook tegen me praten over wie ze zijn, waar ze voor staan, wat ze doen en wat ze willen. Niet makkelijk, maar als het lukt levert het wel iets moois op!

Werk vanuit scènes

Wat ook heel efficiënt kan zijn, is om te oefenen met verhaalscènes. Schrijf bijvoorbeeld een gesprek uit tussen twee personages waarin impliciet dan wel expliciet moet blijken wie ze zijn. Expliciet kan echt een voorstelgesprek zijn en impliciet bijvoorbeeld een gesprek over idealen en opvattingen. Wat ook werkt, is een simpele monoloog of gedachtegang over het een of ander: hierin kun je dan die eigen stem van het personage goed naar voren laten komen.

Neem echte mensen als voorbeeld

Je hoeft geen mensen uit je eigen omgeving als personages neer te gaan zetten, maar bedenk eens hoe de mensen die jij kent in elkaar zitten. Welke karaktertrekjes springen eruit? Welke gewoontes of stopwoordjes? Waar denk je aan bij die mensen? Probeer dat soort gegevens te verzamelen en bouw daar je personages mee. Verhaalfiguren gaan pas leven als ze iets échts hebben, iets authentieks, iets gedetailleerds. Als je kunt zeggen dat de buurvrouw van de hoofdpersoon altijd op de eerste dag van de maand nieuwe rozen in haar tuin plant, als je in je verhaal kunt verwerken dat personage X al precies – en dan ook echt precies – weet hoe haar begrafenis eruit moet zien, als je kunt schetsen hoe personage Y zijn haar draagt… dat soort dingen. Het helpt ook om personages uit je eigen favoriete boeken als voorbeeld te nemen: wat is het bij hen waardoor je ze leuk vindt, welke details en achtergrondinformatie en dingetjes?

Bron beeld: Pixabay

Wat moet een goed personage volgens jou hebben?