Online tekstbegrip: de basis van goed bloggen?

Hoi en welkom bij dit artikel over bloggen en online tekstbegrip! Je hebt zojuist de eerste zin gelezen. En de tweede. En nu ook de derde. De kans is groot dat je vanaf dit punt geneigd bent om je ogen over de rest van de tekst te laten dwalen, om hier en daar een stukje te lezen maar vooral te scannen wat erin staat en wat je met die informatie zou kunnen doen. Maar ik daag je uit. Ik daag je uit om dit artikel nu eens van begin tot eind te lezen, van de eerste tot de laatste letter. Laat je telefoon en andere tabbladen en vensters even voor wat ze zijn en lees dit hele stuk gefocust en rustig. Waarschijnlijk vind je dat nu al heel moeilijk en hoop je dat ik snel ter zake ga komen.

Hoe lees jij online teksten?

Gefeliciteerd, je bent bij de tweede alinea aangekomen! Hier wil ik graag dat je even stilstaat bij jouw antwoord op een simpele vraag: hoe lees jij online teksten? Dat mogen blogposts zijn, maar ook forumberichten, updates op sociale media, artikelen op online magazines, nieuwsteksten, beschrijvingen bij filmpjes en wat je maar wilt. Lees je die echt van begin tot eind, nauwkeurig en bedachtzaam, of eerder vluchtig en scannend, zodat je de informatie kunt absorberen en naar het volgende stukje informatie kunt springen? Ik zal je verklappen: ik maak mij ‘’schuldig’’ aan de tweede mogelijkheid. En dat is ook supernormaal.

Online tekstbegrip

Vorige periode had ik op school een vak dat ging over digitale geletterdheid, oftewel het kunnen omgaan met de digitale wereld. Ik vond vooral het stukje online tekstbegrip daarin heel interessant: daarmee wordt bedoeld dat je weet hoe je teksten op internet moet lezen, blogposts bijvoorbeeld. Dat online tekstbegrip is enorm belangrijk, omdat steeds meer informatie uit online bronnen komt en we wel moeten weten hoe we daarmee moeten omgaan: online zijn we namelijk met zoveel verschillende dingen bezig dat onze aandacht eigenlijk continu afgeleid is en we het liefst van pagina naar pagina willen springen. Je herkent dat misschien wel: dat je een blog leest, maar dat eigenlijk maar met een half oog doet omdat er nog zoveel ándere blogs zijn die je ook graag wilt lezen. Internetteksten zijn op veel gebieden heel anders dan offline teksten, denk maar aan het gebruik van hyperlinks en multimedia, aan veranderingen binnen de tekst en aan afwijkende paginamarges. Daarnaast voelt het ook gewoon heel onrustig, dat lezen vanaf een scherm. En dus zijn we vaak geneigd te scannen.

Maar zouden wij niet ervaren genoeg moeten zijn?

Goed punt. Wat vaak wordt aangenomen, is dat moderne jongeren, zeg maar de generatie die is opgegroeid met computers, echt wel weten hoe ze online teksten moeten lezen. En in sommige gevallen is dat ook zo: als je je goed kunt concentreren en vaak die teksten leest, als je er echt de discipline voor hebt, dan is het geen probleem. Als je er de tijd voor hebt en de tekst ook echt uitgebreid wilt lezen, dan lukt het heus wel. Maar feit blijft dat het écht lastig is om een volledig online tekst met je volle aandacht te lezen.

Wat betekent dit voor bloggers?

Er is ook niets mis mee om zo’n tekst scannend te lezen, sterker nog: dat is iets natuurlijks, een soort intuïtief stukje timemanagement in ons brein. Maar juist dáárom is het zo belangrijk dat we ons allemaal bewust zijn van dat principe dat online tekstbegrip heet, zeker in onze rol van blogger. Want wij presenteren ook informatie aan lezers, en in die rol zijn we vrij snel geneigd om er lekker op los te typen en ons verhaal te doen zonder daarin echt rekening te houden met hoe het gelezen wordt. Terwijl wij tóch vaak echt een boodschap hebben en we wél graag willen dat die boodschap ook overkomt.

Hoe maak je je blogposts toegankelijk?

Ook ik heb niet altijd zin om te denken aan tussenkopjes en korte alinea’s, omdat ik gewoon mijn verhaal wil doen en mezelf er graag van overtuig dat ik goed genoeg schrijf om mensen aan mijn tekst te binden zodat ze hem helemaal lezen. En sommige bloggers kunnen dat inderdaad, met hun schrijfstijl een heel toegankelijke tekst creëren die toch eigenlijk níet aan de principes van online tekstbegrip voldoet. Maar… het is wel slim om als blogger na te denken over hoe je jouw posts zo toegankelijk mogelijk kunt maken. Sommige dingen staan misschien als een paal boven water, maar alsnog is het leuk om ermee te experimenteren!

• Beeld! Maak of zoek meerdere foto’s en plaats na elke twee alinea’s (bijvoorbeeld) een afbeelding. Denk echter ook aan video’s, audio, infographics en dergelijke.
• Tussenkopjes! Ze werken echt! Vooral omdat lezers daardoor weten wat ze kunnen verwachten (en eventueel of ze die informatie kunnen overslaan).
• Korte alinea’s! Ik vind dit zelf héél moeilijk, maar het is wel goed om te proberen: alinea’s van niet meer dan bijvoorbeeld 5 regels, zodat lezers niet worden afgeschrikt door grote lappen tekst.
• Dynamiek! Zorg voor hyperlinks (in een nieuw venster) om je content nog waardevoller te maken.
• Boodschap! Het schijnt zo te zijn dat mensen vooral geneigd zijn het midden van zinnen te lezen: het is lastig om daarop in te spelen, maar je zou kunnen proberen om in elke zin de waardevolle informatie in het midden te plaatsen. Wat je ook kunt doen, is het gebruiken van accenten: quoteblock of andere opmaak, lijstjes, alinea’s van één zin en humor. Humor valt altijd op en is altijd leuk!
• Duidelijkheid! Misschien nog wel belangrijker dan de boodschap zelf is de duidelijkheid. Mensen willen weten wat ze aan je artikel hebben, en snel ook. Gebruik dus de titel om dat duidelijk te maken (en probeer het zo aantrekkelijk mogelijk te formuleren) en bedenk welk doel je hebt met je artikel: inspireren, informeren, adviseren? Je artikel moet iets krachtigs hebben, snel ter zake komen en knallen: niet te veel poespas, niet te lang, lekker opvallend en bijzonder maar ook authentiek zijn. Geen makkelijke klus, maar er is één truc die bij mij altijd werkt: vraag jezelf af of JIJ dit interessant zou vinden, of JIJ hier iets aan zou hebben, of dit content is die JOU zou bijblijven. Is het antwoord een volmondig ja? Publiceren die handel!

Ik heb het tot het eind van het artikel gered!

YAY! Mijn hartelijkste felicitaties! Nu ik je aandacht nog heb, een kleine uitsmijter: probeer er eens wat vaker bij stil te staan wat je eigenlijk doet als je een blog leest: neem je bewust al het moois in je op of zoek je vooral naar dat ene interessante aspect om dan weer verder te gaan? En bedenk bij het schrijven van je eigen blogposts: hoe zou ik dit zelf lezen, scannend of van begin tot eind? Het is in ieder geval leuk om over na te denken!

Sta jij er wel eens bij stil hoe je online teksten leest?