Multimedia in de klas: visie van een docent to be

Een paar maanden geleden hadden we les van een docent die ook op een middelbare school werkte, een school met een bijzonder systeem: niet alleen een huiswerkvrije school met veel zelfstandigheid voor de leerlingen, maar ook een iPadschool. De naam zegt het al: het onderwijs is digitaal, wordt gegeven via iPads en waarschijnlijk ook andere tablets of laptops. Digitaal onderwijs dus. Dit zette mij toen al aan het denken want ik was er best sceptisch over: werkt dat wel, gaan leerlingen dan niet juist doen wat ze niet horen te doen? Inmiddels weet ik dat dit voor ons ook een hele grote rol speelt en sterker nog, dat het sowieso bijna niet meer weg te denken is uit het hedendaagse onderwijs. Dat maakte wel wat gedachten los: hoe ga ik dat doen als ik straks zelf voor de klas sta, hoe ga ik ermee om?

Het zou natuurlijk heel erg liggen aan het systeem van de school waar ik kom te werken hoe ik het zou aanpakken maar ik denk dat ik bij voorbaat liever niet op een iPad- of laptopschool zou willen werken. Net als mijn eigen Nederlandse lerares van de middelbare hou ik van het ouderwetse lesgeven: natuurlijk moeten leerlingen leren hoe ze zoveel mogelijk zelfstandig kunnen werken en natuurlijk is de digitale wereld absoluut de toekomst, maar… dat is niet het echte leven en het echte leven is wat er in de klas plaats moet vinden, met klassikale lessen, interactie aan den lijve en echt communicatieve situaties en contacten. Op een school waar alles digitaal gaat, zou ik denk ik toch wel een beetje gek worden. Misschien. Want ja, het echte leven is er ook nog – misschien hypocriet omdat ik zelf de meeste dingen digitaal doe, maar school moet nog steeds in het hier en nu plaatsvinden en niet op een schermpje.

 Goed, laten we even stellen dat ik aan het werk zou gaan op een gewone middelbare school. Dan zou ik het werken met laptops en tablets in de klas niet heel erg aan-, maar zeker ook niet ontmoedigen. Het kan namelijk heel handig zijn, zoals ik net al zei, en nou ja, we leven natuurlijk wel in het digitale tijdperk. Ik zou het echt geen probleem vinden als mijn leerlingen aantekeningen maken of opdrachten uitwerken op een digitale manier, is alleen maar handig met nakijken. Maar… op het moment dat je gaat zeggen ”dat is goed” dan moet je ook weten waar je de grens moet trekken.

Want, hoe zorg je dat je de controle behoudt? Dat jij de baas blijft, dat jij de leraar wordt en dat het lesgeven niet geheel wordt overgenomen door de digitale instanties? En nog belangrijker: hoe zorg je dat de digitale middelen voor de juiste doeleinden worden gebruikt? Ik zou daar meteen heel strenge regels over opstellen. Laptops en tablets mogen pas aan en gebruikt worden als ik klaar ben met uitleggen en ze zelfstandig aan het werk moeten: tot die tijd moeten ze maar gewoon met de hand aantekeningen maken, dat is ook geen ramp. De spullen moeten ook wel gecontroleerd zijn: dat ze niet op sociale netwerken kunnen en ook geen spelletjes kunnen gaan zitten spelen, en natuurlijk een zoekmachinebeveiliging zodat ze geen porno te zien krijgen. Misschien zelfs een soort systeem op mijn eigen tablet of computer waardoor ik kan zien wat elke leerling aan het doen is, maar dat vind ik ook weer een beetje overdreven. Ook zou ik ervoor zorgen dat een leerling die bijvoorbeeld in een studie-uur op een laptop of tablet zit te werken, wel in de gaten wordt gehouden: dan kun je namelijk ook een hoop dingen doen die je op school niet hoort te doen.

Wat mobieltjes betreft, wil ik nog strenger zijn – want dat zijn de grote boosdoeners tegenwoordig. Ik ben ook van plan dit al meteen duidelijk te maken zodra ik stage ga lopen: mobieltjes moeten tijdens de les uitstaan en uit het zicht zijn. Als ik zie dat iemand er tijdens de les mee bezig is, dan moet diegene hem inleveren en krijgt-ie ‘m na de les weer terug. Een leerling mag zijn mobiel alleen tijdens de les aan hebben staan als het belangrijk is, bijvoorbeeld als er thuis iets aan de hand is of hij een belangrijk telefoontje verwacht – maar dan mag de telefoon ook alleen tevoorschijn worden gehaald als dat telefoontje of berichtje binnenkomt, verder niet. Oh ja, en nog iets: als er op school veel wordt gewerkt met laptops of tablets, bijvoorbeeld op mijn eigen middelbare school voor speciaal onderwijs, dan zou ik er wel voor zorgen dat deze van goede kwaliteit zijn. Veel iPadscholen hebben dat namelijk niet: de tablets gaan snel kapot en doen niets voor de onderwijskwaliteit. Desnoods zou ik er zelf aan meebetalen, als de kwaliteit maar goed is. Bovendien zou ik er ook voor zorgen dat ik zelf honderd procent zeker weet op wat voor manier er met de apparaten wordt gewerkt: hoe het systeem werkt, welke apps wel en niet kunnen en hoe het bijvoorbeeld met de schoolwebsite zit. Niets zo erg als een leraar die in een iPad-klas staat en vervolgens door de leerlingen onderwezen moet worden over hoe alles werkt.

Wat vinden jullie, is digitaal onderwijs de toekomst of juist niet?