Mijn probleem met Nederlandse auteurs

Een poosje geleden las ik De zee zien van Koos Meinderts, een dun boekje met korte hoofdstukken over de vriendschap tussen twee jongens in de jaren vijftig. Ik las het snel uit, met de gedachte dat ik er een recensie over wilde schrijven – maar die is er niet gekomen. Want eigenlijk liet het boek me met een flinke leegte achter. Het had me zó weinig gedaan, zó weinig bij mij teweeg gebracht. Het deed me denken aan een aantal andere boeken van Nederlandse auteurs, boeken waar ik over het algemeen ook niet enthousiast over was. En ik denk dat ik de oorzaak van het probleem nu heb gevonden. Het probleem dat ik heb met Nederlandse auteurs.

Uitzonderingen

Het is niet zo dat ik per definitie álle oorspronkelijk Nederlandstalige boeken niks vind. Zo hou ik van het werk van Stefan Brijs, behoort Simone van der Vlugt tot mijn favorieten en kan ik je zo een rijtje Nederlandse YA-auteurs geven die ik tof vind. De boeken van Connie Palmen vind ik mooi en ik heb Arnon Grunberg aandachtig genoeg gelezen om te weten dat sommige Nederlandse auteurs een verdraaid briljante geest hebben. Maar zij zijn wel een beetje de uitzondering op de regel, lijkt het.

Te veel op literatuur gefocust

Maar ik heb inmiddels ook een aantal boeken gelezen van auteurs als Tommy Wieringa (Joe Speedboot, Dit zijn de namen) en Adriaan van Dis (Ik kom terug) en ik heb echt moeite met die boeken. Niet omdat ze slecht zijn, absoluut niet. Maar omdat ze zo váág zijn. Zo móeilijk. Elke keer als ik zo’n boek uit heb, denk ik ‘’oké, wat heb ik nu eigenlijk gelezen?’’ Het is alsof de schrijvers per se literatuur willen schrijven en vinden dat literatuur vooral zo moeilijk en ingewikkeld mogelijk moet zijn. Met veel symboliek en zwaarmoedigheid.

Deprimerend

Die zwaarmoedigheid is ook zo’n ding. Als je kijkt naar interviews op tv of in tijdschriften, wordt er door heel veel auteurs gezegd dat het schrijven een soort lijdensweg is, zwaar en pijnlijk en deprimerend. En dat zie je terug in hun boeken: de verhalen zijn zo somber, zo zwartgallig, zo zwaar… er zit nauwelijks tot geen humor in en alles lijkt een diepere laag te moeten hebben. Het wordt heel goed duidelijk dat de schrijver geen plezier heeft beleefd aan het schrijven en daardoor heb ik het gevoel dat ik er ook geen plezier aan mag beleven. Alsof het boek een preek is, bijna. ‘’Goed opletten, want dit is uiterst belangrijk en uiterst serieus.’’ Zoiets?

Verschil met buitenlandse auteurs

Ik heb in de afgelopen jaren ontdekt dat dit misschien gewoon een beetje typerend is voor de Nederlandse schrijfstijl. Elk land heeft natuurlijk zijn eigen literaire cultuur, en daar houden schrijvers zich bewust dan wel onbewust mee bezig. Spaanse schrijvers bijvoorbeeld, zoals Zafón en Vasquez, hebben een soort romantiserende en toch aangrijpende schrijfstijl. Ik heb nooit een Scandinavische thriller gelezen, maar ik stel me zo voor dat die ook iets unieks hebben. In Amerika zijn er tal van (sub)culturen en dus tal van schrijfstijlen, net als in Groot-Brittannië. En het is geen geheim dat wij maar een klein landje zijn, met een kleine literaire cultuur. Wij moeten zien op te boksen tegen de grote namen van overzee. Dat is niet niks.

Sober

Misschien is dat het gewoon, heeft de Nederlandse literatuur iets sobers. De auteurs die echt literair willen schrijven, vinden dat dat heel complex en abstract en ingewikkeld moet, en tja… dat kan. Maar het is niet echt aan mij besteed. Misschien komt dat doordat ik al heel veel YA en vertaalde boeken gewend ben, of misschien komt het doordat mijn opvatting over literatuur gewoon anders is. Want van mij mag het best een beetje luchtig en fris zijn, in plaats van sober en stoffig. Het kan ook zijn dat ik wat meer afstand moet nemen van de grote namen en het moet proberen met de nieuwere literaire titels. Maar ik ben een beetje bang geworden voor alles wat ‘’Nederlandse literatuur’’ ademt. Heel jammer. Maar gelukkig zijn er uitzonderingen. Gelukkig zijn er ook tal van vertaalde titels die wat mij betreft literaire hoogstandjes zijn. En gelukkig kan ik ook altijd zo’n Nederlandse literaire titel proberen.

Lees jij graag Nederlandse literatuur?