Meedogenloos goed | 13 minuten – Sarah Pinborough

Ik vind het best prettig om naar dat donker te kijken, ook al doet het me denken aan dat andere donker. Het donker in de vrieskou. Het donker dat me de adem benam en mijn hart liet ophouden met kloppen. Als ik lang genoeg in de nacht kan kijken, kan ik de angst weerstaan. Dan raakt die me niet meer.

Hét boek van 2017

13 minuten was hét boek waar je in 2017 gewoon niet omheen kon. Boekbloggers waren lyrisch, in de boekhandel werd het groots gepromoot en het was een enorme sensatie. En zoals zo vaak gebeurt met boekenhypes werd ik aan de ene kant heel nieuwsgierig of het dan écht zo goed was en aan de andere kant was ik huiverig en nog niet zo happig op het daadwerkelijk lezen van het boek. Gevolg? Ik kocht 13 minuten, zette het in mijn kast en vergat het… tot er zo’n moment komt dat het op de één of andere manier toch aan je gaat trekken. Misschien omdat de aandacht ervoor is weggeëbd terwijl je nieuwsgierigheid blijft, misschien kwam het doordat mijn allerbeste boekenvriendinnetje er zo enthousiast over was… maar ik besloot het op te pakken. En ik had néver nooit kunnen voorspellen wat voor wilde rit het zou worden.

‘Gaat het wel met je?’ vroeg Hayley. Die vraag klonk heel serieus en ineens was de lach van hun gezicht verdwenen. Even kon ik onder hun laagje vernis kijken – want we zijn alle drie heel goed met vernis – en zag ik de bezorgdheid eronder. We bevinden ons op ander terrein, in onbekende wateren. Ik ben bijna gestorven. Ik bén gestorven, en ik weet niet waarom. Dat verandert alles.

Dertien minuten dood

Natasha was dertien minuten klinisch dood: als een toevallige voorbijganger haar niet had gevonden, was ze beslist verdronken. Als ze bijkomt, is ze haar geheugen kwijt: veel hulp bij het politieonderzoek naar wat er met haar is gebeurd kan ze dus niet bieden. Terwijl ze de draad weer probeert op te pakken en teruggaat naar haar leven als populairste meisje van de school, wordt langzaam duidelijk dat de mensen om haar heen misschien niet echt zijn zoals ze zich voordoen. Samen met haar beste vriendinnen Hayley en Jenny en haar voormalige vriendin Becca probeert Natasha de gaten in haar geheugen weer op te vullen, want hoe is ze in het water terecht gekomen? Was het een stom ongeluk? Of heeft iemand schuld?

Meedogenloos en huiveringwekkend

Oké. Laat ik maar beginnen met te zeggen dat 13 minuten volledig anders is dan élk boek, élke YA-thriller, dan alles wat ik óóit gelezen heb. Ooit. Ik overdrijf niet. Geen grapje. Het is waanzinnig en krankzinnig en ontzettend bizar en meedogenloos huiveringwekkend en huiveringwekkend meedogenloos. Toen ik de laatste bladzijde omsloeg, deed ik dat met een ‘’WAT HEB IK IN GODSNAAM GELEZEN’’-gevoel en onderaan mijn lijstje met aantekeningen voor het boek staat letterlijk ‘’WAT IS HIER IN GODNAAM AAN DE HAND DIT IS MESSED UP AS HELL.’’ Een boek dat nogal wat Caps Lock-gedachten losmaakt. En het is idioot wat er allemaal door je heen gaat tijdens het lezen – alleen daardoor al is het misschien wel één van de beste boeken die ik ooit gelezen heb.

Het was maf, volwassenen die tieners dankbaar zijn. En ook een beetje eng. Alsof ze allemaal gelijken waren geworden en het nergens op de wereld meer veilig was. Hun jeugd was voorbij. Ze bevonden zich in de wachtruimte voor volwassenheid. In een niemandsland, niet het ene en niet het andere. Soms was dat geweldig. Soms was het verschrikkelijk.

Pretty Little Liars

13 minuten wordt meer dan eens vergeleken met series als Pretty Little Liars, en dat is volledig terecht: de schrijfstijl is door de korte hoofdstukken en interessante politieberichten en therapieverslagen ontzettend verslavend, maar Pinborough zorgt er ook voor dat er beetje bij beetje meer spanning en suspense in het verhaal komen, waardoor de sfeer steeds bizarrer en onheilspellender en onbehaaglijker wordt en je steeds meer het gevoel krijgt dat er hele rare dingen aan de hand zijn en dat er ook dingen heel erg niet kloppen. Dat begint wanneer duidelijk wordt hoe vernuftig de auteur de perspectiefwisselingen in elkaar heeft gezet: op een gegeven moment krijg je door dat je als lezer meer weet dan de personages van elkaar weten, waardoor je door hun maskers en spelletjes heen kunt prikken terwijl de andere personages dat niet kunnen – dat vind ik zó goed gedaan. Maar dat is pas het begin.

Toen Tasha in de rivier was gevallen, dacht ik nog dat dat soort dingen niet met meisjes als zij gebeurde. Wel met meisjes als ik. Maar ik had het mis. I kdenk dat ze soms ook met slimme en geslaagde meisjes gebeuren. Of met meisjes zoals Hannah. Onopvallende meiden die hun best doen om aardig te worden gevonden. Een nobody.

Midpoint

Want al heel gauw wordt duidelijk dat ook met jou als lezer flinke messed up mind games worden gespeeld. Ergens rond het midden volgt namelijk de eerste twist, de eerste ontknoping, en ik maak geen grapje als ik zeg dat die me serieus zowat tegen het plafónd liet springen. In de eerste helft wordt met kleine, onschuldige, bijna onzichtbare stapjes opgebouwd naar de onthulling en die kun je eigenlijk wel zien aankomen, maar eigenlijk verwacht je niet dat het daadwerkelijk zo ver zal komen… tot het toch gebeurt. En die bevestiging van waar de aanwijzingen naartoe gaan is bizar: Pinborough strooit met hints die zo nonchalant zijn dat je ze gewoon níet opmerkt, en doet vervolgens onthullingen die duidelijk maken dat als één dingetje anders was geweest, het hele verhaal anders zou zijn gelopen.

Het valt voor meiden zoals wij niet mee om op school te zitten. Ik lees in de kranten steeds maar dingen over mij en hoe populair we zijn, maar populair zijn is ook raar. Het heeft een scherp randje, begrijpen jullie wat ik bedoel? Soms denk ik dat het een stuk makkelijker zou zijn om iemand zoals Bex of die arme Hannah te zijn.

Duister

Maar als er iets is wat ik van tevoren wist over dit boek, dan is het wel dat de midpoint-twist nog niet alles was en dat de écht grote, schokkende twist pas op het einde zou komen. En laat me je dit vertellen: de tweede helft is krankzinnig. Die perspectiefwisselingen waar ik het over had? Die POV’s blijken zo onbetrouwbaar te zijn dat de rillingen je over de rug gaan lopen en het effect dat dit op je heeft is bijna psychopathisch sterk. Het is enorm duister en je laat werkelijk alle scenario’s de revue passeren in een poging te achterhalen wat er aan de hand is, want het wordt steeds vreemder en onheilspellender, maar de uiteindelijke twist is ongelofelijk en gaat – in ieder geval bij mij – al je theorieën te boven, en dan pas wordt duidelijk hoe knap het boek in elkaar zit en hoe waanzinnig briljant de leeservaring is. Het is schokkend, gedurfd, duister als de nacht, ijzersterk en huiveringwekkend… en zó bizar goed. Diep, diep respect voor de auteur.

Allemaal waren ze als een stuk op een schaakbord behandeld, dat was zo zeker als wat, maar niemand had tegenspel geboden.

Conclusie

13 minuten is een verslavend boek dat door de meedogenloos schokkende plottwists, het huiveringwekkend onbetrouwbare perspectief en de briljante suspense  anders is dan welke YA-thriller dan ook die je ooit zult lezen. Het verhaal is duister en soms misschien wat lastig te volgen of niet helemaal overtuigend, maar het is een absoluut bewonderenswaardig en vooral gedurfd stukje fictie waardoor je volledig van je sokken geblazen zult worden. Bonuspunten voor de ongefilterd rauwe gedachten en gevoelens van de hoofdpersonen en de manier waarop thema’s als seks en drugs niet worden geschuwd.

Titel: 13 minuten (13 Minutes)
Auteur: Sarah Pinborough
Vertaald door: Carla Hazewindus
Uitgeverij: Van Goor Best of YA
Verschenen: mei 2017
Aantal bladzijden: 368
Genre: young adult thriller
Leeftijdsadvies: 15+
Voor liefhebbers van: Cara Delevingne
Beschikbaar als: hardcover, ebook
Recensie-exemplaar: nee
ISBN:  9789000355709
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |