Lezing Lidewijde Paris: Hoe lees ik Verboden Vruchten?

Tijdens de Boekenweek, met als thema Verboden Vruchten, ging ik naar een lezing van Lidewijde Paris in boekhandel Vos en Van der Leer in Dordrecht. Lidewijde is uitgever en boekenkenner, heeft aan het roer gestaan van uitgeverij Querido en aan de wieg van uitgeverij Nieuw Amsterdam. Tegenwoordig geeft ze met haar stichting De Leesambassade lezingen en workshops over literair lezen, waarbij ze boekenliefhebbers uitdaagt om te gaan graven in de diepere lagen van boeken en te achterhalen wat de auteur heeft bedoeld met bepaalde passages en elementen. En ter ere van de Boekenweek gaf ze dus een lezing over het lezen van Verboden Vruchten! En ik was erbij!

Hoe lees ik?

Lidewijde vertelde eerst vooral over zichzelf, haar ervaringen in het boekenvak en haar boek Hoe lees ik, waarin ze op basis van literaire fragmenten laat zien wat er allemaal verstopt kan zitten in een boek en hoe je dat kunt vinden. Ze is het boek gaan schrijven nadat ze in haar werk heel veel kennis opdeed en overbracht over lezen en boeken, en omdat ze mensen graag wilde laten zien hoe betekenisvol en diepgaand een boek kan zijn en wat de kracht van taal eigenlijk is. Er zitten vaak verbazend veel stille signalen in een boek, dingen die je kunt interpreteren en elementen die je kunt vinden als je tussen de regels door leest. Dat is wat haar enorm fascineert (en mij stiekem ook wel) en waar de lezing over ging, maar dan met het thema Verboden vruchten. Oftewel… verleidelijke literatuur.

Humor

Ik wist van tevoren niet zo goed wat ik moest verwachten, maar ik heb het tweeënhalf uur lang enorm naar mijn zin gehad. Lidewijde vertelde steeds iets over een boek en over de context van de tijd – ongelofelijk wat een tijdstroming je al kan vertellen over het literatuurbeeld en de stille signalen! – en las vervolgens een fragment voor dat ze stukje voor stukje met ons ging analyseren. Het ging snel, maar ze deed het zó leuk! Ze ging snel, maar zoomde precies op de juiste momenten in en uit om de aandacht van het publiek vast te houden. Ze vertelde met de meest geweldige humor en intonatie en gooide er steeds onwijs leuke historische feitjes tussendoor. Het was ook echt mindblowing wat ze allemaal uit een ogenschijnlijk onschuldig fragment haalde! Symbolen, verbanden, commentaar van de auteur… echt ontzettend leuk.

Poëtica

Lidewijde besprak verschillende teksten, die steeds wat moderner werden. De eerste tekst, Madame Bovary van Flaubert, was verreweg het leukste om naar te luisteren maar ook de moderne teksten leverden interessante inzichten op. Ik heb echt onwijs veel geleerd van wat ze allemaal vertelde over literaire technieken en wat een schrijver allemaal kan doen om een boodschap over te brengen. Zo vertelde ze ook over de poëtica van een schrijver (zijn visie op wat een goede tekst is) en was het echt heel leuk om met haar mee te denken. Bij één van de teksten zaten er heel veel Bijbelse symbolen en verwijzingen naar A Christmas Carol in en bij een andere tekst werd er door de auteur fel commentaar geleverd op de tijd en het is echt vet leuk om daarover na te denken!

Stof tot nadenken

Het zette me ook echt aan het nadenken: over wat je dus allemaal kunt opsporen en aantreffen als je een boek leest, de diepere lagen van een boek, maar ook… wat kun je er in stoppen als schrijver? Waar kun je zelf allemaal over nadenken als je werkt aan een scène, op welke manier kun je het nóg diepgaander maken? Dat vond ik echt heel interessant! Daarnaast heeft het me ook stof tot nadenken gegeven over de manier waarop je leest: wat is de ‘’normale’’ manier van lezen? Als je zoals ik kritisch leest en op zoek gaat naar sterke en zwakke punten, ben je dan nog een normale lezer? Is het überhaupt wel léuk om altijd zo kritisch te lezen, of is het juist een aanvulling? Ze vertelde zelf dat ze al heel lang geen normale lezer meer is… heel eerlijk gezegd lijkt me dat ook niet heel fijn.

Persoonlijk gesprek

Na de lezing was er nog even tijd voor een persoonlijk praatje: ik liet mijn boek signeren en Lidewijde gaf me de tip om als aspirant-docent Nederlands vooral mijn voordeel te doen met haar ideeën om leerlingen ook te stimuleren tot literair lezen. Ze was bovendien echt heel vriendelijk en sympathiek, zorgde ook dat ik de voorleesfragmenten mocht meelezen en dat ik vooraan kon zitten. Ik vond haar echt een heel leuk mens van wie ik oprecht iets geleerd heb en die me echt aan het denken heeft gezet. Als ze nog eens een soortgelijke workshop geeft, ga ik zeker weer!

Denk jij wel eens na over de manier waarop je leest?