Vivian 
Ik heb mijn verjaardag altijd bijzonder geweest. Niet alleen vanwege dat gevoel dat één dag lang alles mogelijk is, dat niets te gek is en dat alles mag en kan, maar meer omdat elke verjaardag me weer doet beseffen dat het gewoon bijzonder is om weer een jaar achter je te laten en weer vooruit te kunnen kijken naar een nieuw jaar. Het is bijzonder om te weten dat je niet meer dezelfde bent als een jaar geleden, ook al voelt dat misschien nog wel zo: elk jaar weer kan er onwijs veel gebeuren en veranderen in jezelf, in je leven en in je wereld en ik vind het altijd fijn om te beseffen dat ik in het afgelopen jaar nieuwe dingen over mezelf heb geleerd of op een andere manier ben gegroeid. Elk jaar, elke verjaardag doet ertoe, want elk jaar voelt als een stukje van mezelf dat ik moet koesteren. Nu ik een maand geleden de vijfentwintig heb aangetikt – hallo, ik word oud – ben ik me er des te meer van bewust hoe veel er in de afgelopen vijfentwintig jaar is gebeurd en wat ik in die tijd heb geleerd over mezelf en mijn kijk op het leven en de wereld.
1. I’m doing better than I ever was
Ik ga er niet om liegen: mijn leven heeft een paar keer aan een zijden draadje gehangen. Er zijn periodes geweest dat mijn ouders niet durfden te dromen dat ik mijn middelbareschooldiploma zou halen, of zou gaan studeren, of vijfentwintig zou worden. Er zijn momenten geweest dat het er somber uitzag, dat ik van het leven de wind van voren kreeg of werd gekortwiekt, en om je de waarheid te zeggen: ik weet dat er nog meer van die momenten en periodes zullen komen, dat ik het nog vaker moeilijk zal krijgen – want het leven is nu eenmaal onvoorspelbaar, en al helemaal als je een chronische ziekte hebt die zich niet aan banden laat leggen.
Maar op dit moment, sinds de laatste paar jaar… gaat het eigenlijk beter met me dan ooit. Mijn gezondheid is zo stabiel als maar kan en ook op persoonlijk gebied ben ik wie ik wil zijn, waar ik wil zijn… en het gaat alleen nog maar vooruit. Het gaat echt, oprecht goed – volgens mijn eigen definitie van ‘’goed’’ die ik heb kunnen vormen naarmate het steeds beter ging. En dat is zo ontzettend waardevol en daar ben ik enorm dankbaar voor.
2. Alles komt altijd goed
Ik denk dat dit iets is wat ik al mijn hele leven met me meedraag. Als kind ging ik ziekenhuis in en uit, opname na opname, behandeling na behandeling, en dat was soms echt niet leuk. En later moest ik leren dat er ook andere soorten tegenslagen op mijn pad konden komen, dat er soms hele andere dingen waren om bang voor te zijn of je zorgen over te maken of om te huilen. Ik moest leren dat het leven soms gewoon echt niet leuk is… en dat dat oké is.
Want uiteindelijk is er bij mij altijd een soort vederlicht, rotsvast vertrouwen in ‘’het komt goed’’, zelfs als het erop lijkt dat het niet goed komt. Maar alles komt altijd goed. Alles heelt, alles gaat voorbij, alles verbetert en ontwikkelt zichzelf en alles kán altijd goed komen. Met dat gevoel ben ik opgegroeid, en het heeft me zowel bewust als onbewust geholpen om door dingen heen te komen, om door tegenslagen heen te groeien en vooral om de zijpaadjes en achterdeurtjes te vinden die er altijd zijn, wachtend tot ze gevonden worden op het juiste moment en door de juiste persoon.
3. Alles heeft een reden
Hoe ouder ik werd, hoe meer ik dit ben gaan geloven en hoe belangrijker het voor me is geworden door alles wat er in de afgelopen jaren is gebeurd. Ik weet niet of je dit op grotere principes moet willen toepassen, want dan houdt het niet echt meer steek, maar voor mij betekent het dat dingen niet zomaar gebeuren. Dat ik er ben met een reden, dat ik er een paar keer bijna niet meer was met een reden, dat ik keuzes heb gemaakt die een beetje voorbestemd waren om te kunnen groeien en nieuwe stukjes van mezelf te ontdekken… en dat er tegenslagen op mijn pad komen omdat het zo moest zijn, omdat ik er iets van moest leren, een ander pad moest kiezen. Soms gebeuren dingen gewoon, maar door te reflecteren op wat het me wil zeggen en wat het me kan brengen of heeft gebracht merk ik ook vaak dat ik er beter mee kan omgaan – en inmiddels geloof ik echt een beetje in een soort lot dat langzaamaan steeds meer vorm krijgt. Vind ik mooi.
4. Je eigen weg is de juiste weg
Dit… klinkt misschien heel erg individualistisch, maar ik denk dat het wel echt ontzettend belangrijk is. Ik ben op zeker moment gaan beseffen dat ‘’de normale weg’’ van vijf dagen per week naar school, volop huiswerk maken, deadlines halen, meedoen aan gymlessen en sportdagen en lekker laat naar bed en in het weekend van alles doen voor mij absoluut niet haalbaar was – dat stond mijn gezondheid simpelweg niet toe – en dat ik er mijn eigen weg in moest vinden, mijn eigen manier. De Vivian-manier. En die Vivian-manier is me later echt heilig geworden. Dingen stap voor stap doen, op een lager tempo, andere trucjes ontdekken, maniertjes combineren, naar eigen inzicht iets uitzoeken of vormgeven… dat heeft me enorm geholpen bij het leren omgaan met het feit dat mijn ziekte me beperkt qua belastbaarheid, en het heeft er ook voor gezorgd dat ik daarin – ook naar mezelf toe – op mijn strepen ben gaan staan.
Mijn eigen manier werkt altijd het beste, en door dingen op mijn eigen voorwaarden te doen kan ik ervoor zorgen dat het ook op mijn manier lukt, een manier die het beste past bij wat ik kan en wat ik wil. Het is misschien ook een stukje controle: over mijn gezondheid heb ik weinig te zeggen, maar wel over hoe ik mijn leven inricht. Wat voor mij werkt, is altijd het fijnste en daar ben ik dan ook heel veel waarde aan gaan hechten.
5. There is no life map
Dat gezegd hebbende… je eigen weg vinden betekent ook dat je vroeg of laat moet leren dat er geen life map is: volwassenheid is maar net wat je er zelf van maakt. Vijfentwintig was vroeger echt de leeftijd waarop ik dacht alles wel voor elkaar te zullen hebben: droombaan, vriend, appartement, drie katten en een hulphond, tof leven… maar het loopt altijd anders dan je denkt, of hoopt, en dat is oké. Er is geen handleiding voor het leven, geen stappenplan of plattegrond of kalender die je moet volgen. Ik denk ook wel eens ‘’heb ik er wel genoeg van genoten toen ik zestien of eenentwintig was’’ maar ik ben me er ook van bewust geworden dat ik – net als iedereen – een eigen route heb.
Voor mij houdt die route in dat ik, zo heb ik gemerkt, naarmate ik ouder word steeds meer ontdek wie ik ben en wat ik wil en waar ik naartoe wil, en echt, dat is een hele gave ervaring: ik ontdek stukjes van mezelf die ik nooit voor mogelijk had gehouden en juist het feit dat ik mezelf daardoor steeds beter leert kennen, zorgt ervoor dat ik me volwassener ga voelen – en dat ik het stiekem alleen maar leuk vind om af en toe lekker onvolwassen te zijn of me geen zier aan te trekken van hoe volwassen ik op mijn leeftijd zou moeten zijn. There is no life map.
6. Herinneringen zijn de beste cadeaus
Ik herinner me niet zo heel veel specifieke verjaardagen: wat ik me vooral herinner, is de schat aan ervaringen en herinneringen die ik heb leren associëren met mijn verjaardag: de barbecues met familie van vroeger, die keer dat ik in het ziekenhuis jarig was en er gewoon een vet leuke dag van gemaakt werd, etentjes bij ons favoriete Italiaanse restaurant, dagjes uit voor oma’s verjaardag, tripjes in kroonjaren… en in de afgelopen jaren ben ik ook echt herinneringen gaan ‘’vragen’’ als verjaardagscadeaus: een dagje Disneyland of Efteling, voor de eerste keer stappen, naar het casino, naar een musical, een high tea op Kensington Palace, de Harry Potter Studios Tour… dat is wat ik me later zal herinneren, en dat zijn de allerbeste cadeaus die er bestaan.
7. Geld maakt wél gelukkig
Of in ieder geval maakt het mij gelukkig, want door mijn geld te besteden aan dingen waar ik enorm veel plezier aan beleef – muziek, spelletjes, Netflix, boeken, reizen, uitstapjes, software – investeer ik in mezelf en in de dingen die mij oprecht gelukkig maken, zoals schrijven, mijn blogs en al mijn andere passies.
8. Muziek is magisch
Ik heb de eerste tien, twaalf jaar van mijn leven nauwelijks naar muziek geluisterd: ik vond K3 en Hilary Duff leuk, maar dat was het dan wel een beetje. Toen ik op mijn elfde mijn cochleair implantaat kreeg, veranderde dat: ik zat toen aan het begin van de middelbare school en op zeker moment ontdekte ik Taylor Swift… en vanaf dat moment werd ik steeds verliefder op het magische van muziek en werd mijn smaak steeds breder, van Taylor tot Adele, van Ariana Grande tot Florence + the Machine en van Ed Sheeran tot Pink. En sinds de laatste paar jaar kan ik gewoon echt absoluut niet meer zonder: ik vind muziek fantastisch, hoe ik mezelf erin kan vinden, hoe het me sterker kan maken en een hart onder de riem kan steken en hoe het me kan betoveren en meeslepen… het is echt een deel van me geworden en dat zou ik voor geen goud meer kwijt willen.
9. Spreken is zilver, schrijven is goud
Schrijven heeft me altijd al wel in het bloed gezeten: eerst verhaaltjes en toen, ergens rond mijn vijftiende, begon het bloggen en het serieuze schrijven, ook in de journalistieke richting. En zeker op de middelbare school en in het begin van mijn studie, toen ik een paar keer slechte gezondheidsperiodes had, was het echt een uitlaatklep, een manier om mezelf te ontdekken en te laten zien, om méér te laten zien dan alleen de beperkingen. Het werd een soort therapie: door van me af te schrijven kon ik grip krijgen op hoe ik me voelde, wat ik dacht en wat ik wilde, en dat is iets wat ik nog steeds met me meedraag: schrijven helpt. Het is mijn manier van verwerken, van reflecteren, van uiting geven aan wat er diep in me zit, en door te schrijven kan ik mezelf echt in volle glorie laten zien… ook de minder mooie kanten. Met spreken ben ik de laatste jaren ook wel sterker geworden, maar schrijven is wie ik ben en het zal altijd mijn stem zijn. Schrijven is goud.
10. Ik ben een docent in hart en nieren
Het is inmiddels een klassiek verhaal: ik wilde altijd naar de universiteit om Nederlands te studeren. Dat was mijn droom, dat was mijn richting, daar lag mijn toekomst – hoe en wat, dat kwam wel goed. Maar omdat ik geen vwo had (ik had het enorm zwaar met wiskunde) ging ik na de havo ‘’maar’’ naar het hbo zodat ik een propedeuse kon halen en dan hop, naar de universiteit. Totdat ik daar ontdekte dat het onderwijs mijn passie was en dat het lesgeven… dat dat gewoon in me zat. Later realiseerde ik me ook dat het misschien altijd al wel in me heeft gezeten, omdat ik ook op de basisschool al graag klasgenoten hielp, het onderwijs altijd interessant vond en dat de opleiding gewoon belachelijk snel klikte.
Het is wie ik ben, wat ik wil, wat ik te bieden heb, wat ik kan, waar ik misschien wel voor in de wieg ben gelegd… waar mijn hart vol van is. Ook toen het ‘’traditionele’’ docentschap er niet in bleek te zitten voor mij, heb ik nooit getwijfeld. Dit is het gewoon, wist ik, dit is wat ik wil en ik ga er gewoon voor zorgen dat het werkt. Over ‘’het heeft zo moeten zijn’’ gesproken. En nu voel ik het ook nog elke dag, het zit gewoon helemaal in me en ik wil niet anders meer.
11. Er is maar één jij en er is zoveel meer jij dan je denkt
Als ik alles zou willen opsommen wat ik in de afgelopen vijfentwintig jaar over mezelf heb geleerd, zou het een compleet boekwerk worden – dat is het nu al, maar goed. Iets wat ik me de laatste tijd heel erg ben gaan realiseren, is hoe tof het is om jezelf in alles wat je bent te leren kennen en te leren omarmen. Hoe cheesy het ook klinkt, Taylor heeft wel gelijkt als ze I’m the only one of me, and baby that’s the fun of me zingt: er is zoveel meer van mij dan ik denk of dan anderen weten, en het is eigenlijk gewoon heel erg leuk om open te staan voor alles wat je over jezelf kunt leren. Ik blijk een enorm linkse hipsterfiguur te zijn en enthousiast te worden van feminisme en activisme. Ik blijk een dichter te zijn, een spoken word-artiest. Ik blijk een heel sterk geweten te hebben, maar ook goed te zijn in mezelf dingen wijsmaken. Ik blijk echt een overthinker te zijn, maar uiteindelijk ook heel erg op mijn gevoel af te gaan. Ik blijk onderwijsidealen en oneliners en inzichten en fictiepassages in me te hebben waarvan ik niet wist dat ze er waren, en ik blijk zoveel meer te zijn dan ik wist – en dat is zo bijzonder en zo tof.
12. Introvert en extrovert gaan prima samen
Ik weet nog dat ik het op de middelbare school en later op het hbo best lastig vond om contact te leggen en vrienden te maken: ik was graag alleen, vermaakte me daar prima mee, en mijn gehoorbeperking heeft het me altijd moeilijk gemaakt om sociaal te zijn. Maar gaandeweg heb ik ook hierin geleerd dat er een eigen manier bestaat om vrienden te maken: voor mij was dat de online wereld, en tijdens mijn tienerjaren en early twenties heb ik daardoor echt hele leuke mensen leren kennen met wie ik een oprecht bijzondere klik had. En inmiddels heb ik een fijne balans gevonden van mensen met wie het online goed klikt en mensen met wie ik offline heel close ben, en dat is ook een beetje de balans tussen introvert en extrovert.
Ik vind het heerlijk om alleen te zijn en mijn eigen ding te doen en vaak kost het me energie om sociaal te doen – op verjaardagen bijvoorbeeld – maar daar staat tegenover dat sociaal doen met mensen met wie het klikt, mensen die echt bij mij passen en met wie ik het ontzettend leuk kan hebben… daar krijg ik juist heel veel energie van. Ik heb geleerd dat ik geen gezelschap nodig heb om gelukkig te zijn, maar dat mijn echte vriendschappen wel bijdragen aan dat geluk en dat vind ik heel fijn, ook omdat het me veel heeft geleerd over wat vriendschap wel en niet is.
13. Iets eng vinden en het toch doen is fantastisch
Er zijn een hoop dingen die ik eng vind, maar ik denk dat angst, in de zin van iets niet durven doen, je ook heel veel kan leren. Door de jaren heen heb ik dingen die ik doodeng vond toch gedaan, soms noodgedwongen (ziekenhuisdingen) maar vaker omdat ik er zelf voor koos om op die manier mijn horizon te verbreden en headfirst uit mijn comfortzone te stappen.
Soms ging dat met vallen en opstaan, soms besefte ik niet eens dat ik het eng vond, maar elke keer heb ik het gedaan – want het niet doen was eigenlijk gewoon geen optie – en elke keer was het de moeite waard. Ik zeg niet dat het makkelijk is, want ik heb nog vaak zweethandjes tijdens fysiotherapie of als ik iets nieuws probeer met paardrijden en ook spoken word-optredens maken me nog vaak genoeg nerveus – maar als je het gedaan hebt, als je dat enge kunt uitlachen en je realiseert dat dit goed voelt en dat het je een stukje groter heeft helpen worden… dat geeft je vleugels.
14. Leren van je fouten is goud waard
Ik denk dat één van de belangrijkste dingen die ik heb geleerd is dat ik niet perfect wil zijn. Ik kijk graag naar mensen op en ik laat me graag inspireren door hoe zij zijn of door hoe zij dingen doen, maar ik laat mijn eigen imperfecties me geen minderwaardigheidsgevoel aanpraten. Deels omdat ik weet dat ik in andere dingen heel sterk ben, maar deels ook omdat ik heel veel waarde hecht aan groeien en mezelf verbeteren en er trots op ben wat ik daar allemaal al mee heb bereikt.
Ik probeer mezelf niet af te straffen als ik iets fout heb gedaan of ergens niet tevreden over ben: ik wil er dan alleen maar achter komen hoe ik het beter kan doen en het voor mezelf relativeren, zodat ik mezelf gerust kan stellen: volgende keer gaat het beter, ik heb er nu van geleerd en dat is oké. En als je dat bewust beseft, bewust stilstaat bij wat je nog kunt leren en hoe je dat kunt gebruiken om te groeien, ga je je alleen maar beter voelen over het constante proces waar je in zit. Ik in ieder geval wel, en dat verveelt nooit: iets anders wat ik namelijk heb geleerd, is dat er zoveel geluk schuilt in jezelf helpen groeien en daar ook bewust getuige van zijn.
15. Ik kan meer dan ik denk
Hoe goed ik mezelf ook ken, er zijn altijd momenten waarop ik mezelf weer verbaas – omdat ik iets leuk blijk te vinden of goed blijk te kunnen wat ik nooit achter me had verwacht, of omdat iets veel beter gaat dan ik had gedacht… en dat is altijd weer een heel goed gevoel. Onoverwinnelijk.
16. Empowerment is key
Eén van mijn meest favoriete muziekgenres is empowerment pop: van die lekkere knalnummers over onoverwinnelijkheid, je weg vinden en in je kracht staan. Ik vind het heerlijk om ze keihard mee te zingen, vooral omdat de tekst me altijd zo’n YASSSS-gevoel geeft. En sowieso is dit iets wat heel belangrijk voor me is geworden: ook al zijn dingen soms zwaar en rot, ik wéét dat ik me er niet onder laat krijgen, dat ik sterk ben, dat de lichtpuntjes en het vuurwerk en de kracht in mij het altijd zullen winnen. Of het nou om scriptiemotivatie gaat of om een algeheel gevoel van ‘’ik ben fantastisch’’ een beetje empowerment is nooit weg en daar ben ik behoorlijk goed in geworden.
17. Me goed voelen is mijn grootste goed
Dit heb ik geleerd door de jaren van hoogte- en dieptepunten waar mijn gezondheid me doorheen heeft geduwd: als kind vond ik ziekenhuisopnames nooit zo erg omdat ik me maar zelden echt ziek voelde, en later was ik het ongelukkigst als het met mijn gezondheid zó slecht ging dat ik me de hele tijd lusteloos en ziek voelde. Ik heb geleerd dat ik heel veel aankan – pijn, moeheid, andere ongemakken, stress om hoe het met me gaat – zolang ik me maar goed voel en genoeg energie heb om de dingen te doen die ik graag wil doen op de manier die het beste voelt. De rest komt vanzelf wel weer goed, zolang ik me maar goed voel.
18. Mijn verhaal is verhalen vertellen
Fictie schrijven is altijd mijn passie geweest, en hoewel er jaren voorbij zijn gegaan waarin het wat naar de achtergrond verdween, is het altijd een deel van mijn leven geweest. Ook nu nog: ik ben nog steeds aan het puzzelen met wat voor schrijver ik precies wil zijn, maar juist in de laatste jaren, juist nu ik elk verhaalidee zorgvuldig opschrijf en af en toe het lijstje doorlees, realiseer ik me dat verhalen vertellen een heel belangrijk deel is van mijn eigen verhaal: het is ook weer een manier om met de wereld te delen hoe ik in het leven sta, maar op een manier die in een soort nalatenschap zou kunnen veranderen. Door fictie te schrijven kan ik uiting geven aan alles wat ik leuk en interessant en belangrijk vind, maar ook aan de versies van mij die ik in dit leven niet kan zijn, maar die wel ergens diep in me zitten. Er zitten heel veel verhalen in mij, over hoe ik de wereld zie en hoe ik het leven zie, en dat is een heel groot deel van wie ik ben.
19. Ik wil best inspirerend zijn… maar wel om de juiste redenen
Hoe vaak hoor je het niet als chronisch ziek of gehandicapt persoon, dat welbekende ‘’je bent zo’n inspiratie!’’ Ik heb geleerd dat dat misschien heel irritant klinkt, maar het echt niet altijd erg hoeft te zijn. Sterker nog, ik ben het veel meer als een compliment gaan beschouwen wanneer mensen zeggen dat ik het zo goed doe, dat ik zo inspirerend bezig ben en dat ik trots op mezelf mag zijn. Het punt is: ik wil niet inspirerend zijn alleen maar omdat ik ondanks mijn ziekte en beperkingen het huis uit kom en studeer en een leven probeer op te bouwen. Dat doen we allemaal. Ik kijk er liever op een andere manier naar: ik wil best inspirerend zijn op het moment dat het gaat om wat ik bereikt en gepresteerd heb.
Want ja, misschien mag het inderdaad best eens gezegd worden dat studeren met een functiebeperking echt geen peulenschil is, en dat tien hobby’s combineren als je ook nog eens beperkt belastbaar bent dat al helemaal niet is. En hé, als mensen zegen dat ze me inspirerend vinden door hoe ik in het leven sta en door hoe ik mijn leven inricht ondanks alles wat ik niet kan, dan is dat ook best een compliment om in ontvangst te nemen. ‘’Verrek,’’ denk ik dan, ‘’ze hebben toch eigenlijk ook gewoon gelijk? Ik mág toch ook best trots zijn?’’ Ik vind het een mooi compliment, sterker nog, ik vind het prachtig als ik mensen kan inspireren… zolang dat maar echt komt door wat ik zelf doe om te inspireren en niet doordat ik, weet ik veel, gewoon besta.
20. Poëzie is mijn podium
Dit waas de meest verrassende plottwist van 2017: opeens ontdekte ik dat ik het in me had om poëzie te schrijven en spoken word-performances te geven en dat ik dat ook nog eens geweldig vond om te doen. En sindsdien is het echt… zo’n enorm groot deel geworden van wie ik ben dat de teller van gedichten die ik heb geschreven alsmaar blijft oplopen en ik elke keer weer zelf verrast word door hoe er soms woorden in me opkomen die zó treffend uitdrukken wat ik voel en denk. Meer nog dan het schrijven van blogs en verhalen is het schrijven van poëzie mijn podium, iets waarmee ik écht kan laten zien wie ik ben en wat ik ben en waar ik voor sta en dat heeft mijn leven en de manier waarop ik mezelf leer kennen zo onwijs veranderd. Goud.
21. Ik ben niet mijn verhaal
‘’Jij bent niet je verhaal!’’ werd er luid en duidelijk verkondigd tijdens een aflevering van Dream School, waarin wordt geprobeerd om drop-outs een nieuwe kans te geven. Het programma heeft wel vaker oneliners die keihard binnenkomen, maar deze sloeg alles en liet me meteen beseffen: verrek, dat geldt voor mij ook. Dat is precies hoe ik er altijd in sta en wat ik altijd probeer duidelijk te maken. Ik heb een behoorlijk verhaal als je nagaat wat er in de afgelopen vijfentwintig jaar allemaal is gebeurd, maar dat is niet wie ik ben. Ik ben nog ontzettend veel meer, en dát is wat ik laat zien: wat ik allemaal ben en doe en kan en waar ik voor sta buiten mijn verhaal om, zodat ik een ander, geheel eigen verhaal kan schrijven.
Iets wat ik namelijk ook heb geleerd, is dat mensen waarschijnlijk snel een oordeel vellen als ze mij zien, en daar heb ik me bij neergelegd: als ik bijvoorbeeld een spoken word-performance geef, is de eerste tien procent van het applaus bij het aankondigen van mijn naam waarschijnlijk voor mijn verhaal – zo van ‘’goh wat knap dat ze dit doet, blablabla.’’ Maar de rest… dat ben ik. En zo is het met de rest van mijn leven ook. Ik ben niet mijn verhaal. Ik schrijf mijn eigen verhaal.
22. Ik zou geen genezende pil nemen
Dat gezegd hebbende… ik erken volledig dat mijn verhaal wel deel uitmaakt van wie ik ben, en dat alles wat ik heb meegemaakt hoort bij een soort eerste deel, het deel waar ik niets over te zeggen had en dat vooraf is gegaan aan alles wat ik op zeker moment zelf ben gaan schrijven. Het zijn mijn eerste hoofdstukken, en het is ook een rode draad. Ik heb namelijk geleerd dat als er een magische wonderpil bestond waarmee ik ogenblikkelijk helemaal gezond en valide zou worden… ik daar vriendelijk voor zou bedanken. Natuurlijk hoop ik dat ik mettertijd misschien wel mogelijkheden zal hebben om beter te gaan lopen, gemakkelijker te kunnen eten, en tegen manieren om mijn zicht of gehoor te verbeteren zou ik ook geen nee zeggen: op een natuurlijke manier over dingen heen groeien is namelijk ook heel waardevol, en dat heeft mijn lichaam ook al wel eerder bewezen.
Maar als ik had mogen kiezen, als ik het had mogen uitwissen, als ik gezond geboren had kunnen worden… nee. Dat zou ik beslist niet willen, voor geen goud. Want mijn ziekte, mijn beperkingen, mijn verháál… dat alles heeft me gemaakt tot wie ik ben. Ik ben wie ik ben ondanks, maar ook dankzij dat alles, en als ik gezond was geweest, weet ik zeker dat ik een heel ander leven had gehad en heel anders in elkaar had gezeten. En natuurlijk is het soms zwaar en vervelend en er zijn ook genoeg momenten geweest dat ik het heb verwenst – er was een periode, toen ik op mijn tiende heel ziek was, dat mijn liefste wens ook gewoon ‘’gezond worden’’ was – maar daar staat tegenover dat ik gewoon heel gelukkig ben met mijn leven en heel trots ben op mezelf, en dat zou ik niet willen inruilen.
23. Ik ben dankbaar voor hoe mijn leven is
Ik denk dat dit iets is waar we met z’n allen niet altijd genoeg bij stilstaan, maar als je in een positie zit die met zich meebrengt dat je vaak afhankelijk bent van de overheid, is het wel een hele waardevolle. Ik ben oprecht dankbaar dat ik in Nederland geboren ben, waar dingen als zorg, speciaal onderwijs, ondersteuning en toegankelijkheid over het algemeen goed geregeld zijn – in ieder geval wanneer je het vergelijkt met andere landen. Ik ben oprecht dankbaar dat ik in deze tijd en in deze cultuur ben, waarin de maatschappij zo is ingericht dat ik ook gewoon op mijn manier kan meedoen en mezelf kan laten zien zoals ik dat wil, zonder te hoeven vrezen voor mijn veiligheid, en waarin er bovendien ruimte is voor ontwikkelingen die mijn leven op de lange termijn alleen maar beter zullen maken.
Ik ben ontzettend dankbaar dat ik in een gezin ben opgegroeid waar altijd liefde en veiligheid was en waarin ik de meest waardevolle waarden en lessen heb geleerd die ik nog altijd elke dag met me meedraag, en dat ik altijd alle vrijheid heb gekregen om me te ontplooien en mezelf te ontdekken… en ik ben dankbaar dat onze omstandigheden, zowel financieel als persoonlijk, nooit slecht zijn geweest. En ik heb geleerd dat het heel mooi kan zijn om daar ook bewust bij stil te staan, omdat het echt niet vanzelfsprekend is dat je de kansen hebt gekregen die je hebt gekregen om te groeien.
24. Ik zal altijd blijven dromen van doelen
Ik weet nog dat ik als kind een keer naar Oprah keek en het ging over probleemjongeren in een jeugdgevangenis; er werd toen aan een groepje jongens gevraagd of ze dromen hadden en er was één jongen die zijn hand niet opstak. Ik heb geen idee waarom, maar het is me altijd bijgebleven, misschien omdat dromen iets is wat ik altijd heb gedaan en nog steeds doe, zelfs al wist en weet ik dat veel dromen nooit haalbaar zouden zijn. Het zit gewoon in me: dromen over wat ik graag zou willen, wat ik misschien zelf ooit wel mogelijk kan maken, want je kunt nooit honderd procent weten of iets onmogelijk is… en het is ook al eens gebeurd dat een droom uitkwam op een iets andere manier.
Ik heb dan ook geleerd dat dromen iets is wat gewoon altijd een deel van me zal zijn, of het nou gaat over op mezelf wonen of alleen reizen of lesgeven in de gevangenis of op een uitgeverij werken. Ik droom omdat het op die manier ook, al is het misschien maar langzaam of maar op een bepaalde manier, in een doel kan veranderen en werkelijkheid kan worden, iets waar ik naartoe kan werken omdat ik met heel mijn wezen wil dat het waarheid wordt – op wat voor manier dan ook. Tegelijkertijd heb ik geleerd dat dromen ook soms anders uitpakken, iets anders blijken te zijn dan je dacht, en dat er achter een bepaalde droom vaak een grotere droom schuil gaat die nooit echt kapot zal gaan omdat er meerdere manieren zijn om ‘m te laten uitkomen. Bijzondere dingen, dromen. Mooie dingen. Van die dingen waarmee eigenlijk alles mogelijk is.
25. Ik ben chronisch gelukkig
Een aantal jaar geleden raakte ik enorm geïnteresseerd in alles wat te maken had met geluk en jezelf gelukkig maken: ik las en schreef er ontzettend veel over, vond het mega-interessant en leerde daardoor ook heel veel over wat geluk voor mij betekende. Hoewel het schrijven en lezen is gestopt, vind ik het nog wel steeds een heel mooi onderwerp en heb ik er ook een keuzevak over gevolgd – positieve psychologie, grote aanrader! – en de lessen die ik heb geleerd over mijn eigen geluk zitten inmiddels echt in mij verankerd. In een periode dat ik soms wat worstelde met hoe ik mijn ziekte moest combineren en balanceren met hoe ik mijn leven wilde leiden, leerde ik namelijk dat ik chronisch gelukkig was… ben. Dat ik eigenlijk constant een dieper gevoel heb van gelukkig zijn, een gevoel dat voortkomt uit het feit dat ik in alle oprechtheid trots ben op mezelf, op waar ik sta en waar ik vandaan gekomen ben, en uit een gevoel van tevredenheid met hoe mijn leven is en met de dingen die ik nu doe en goed kan en nog wil doen.
En dat is… ik denk dat dat ook één van de meest waardevolle dingen is die ik heb geleerd: dat ik weet wat gelukkig zijn voor mij betekent, dat ik weet hoe ik er constant aan kan werken om mezelf gelukkig te maken en een leven te leiden waar ik gelukkig van kan worden, en dat dat geluk diep zit en niet zo snel verstoord zal worden door het één of ander – omdat ik dan altijd nog andere dingen heb die bijdragen aan dat geluk. Natuurlijk zijn er mindere periodes en struggles, maar ik ben er trots op dat ik mezelf over het algemeen gewoon heel gelukkig kan noemen, en dat is misschien wel het grootste goed en de som van alle andere lessen.
Er zijn nog veel meer dingen die ik in de afgelopen vijfentwintig jaar heb geleerd, maar dit… dit zijn de lessen die me hebben gemaakt tot wie ik vandaag, op dit moment ben… en ik kan niet wachten welke lessen me in de komende jaren nog zullen gaan vormen.
© alle foto’s zijn gemaakt door de fantastische Maaike <3
Wat is jouw belangrijkste levensles geweest?