Vivian 
Hoe heet de man die de gevangeniskat opat? Dat is de vraag en het maakt niet uit wie van de drie vrienden de vraag stelt of hoe ze op het onderwerp komen. Het draait om de achternaam en niets anders doet ertoe op deze lenteochtend in toko Hardy. ‘Hij heet Brouwer,’ zegt George. ‘Sure as hell. Samen met zijn makkers vrat hij de kat op, uit noodzaak. Gedreven door honger en wanhoop.’ Onderuitgezakt op de bank kijkt hij zijn twee vrienden aan met zijn typische George-blik. Met zijn eenentachtig jaar en slechte ogen maakt George nog steeds net zo’n zelfverzekerde indruk als ruim een halve eeuw geleden toen ze met de Honolulu Kings volle zalen trokken. Vijf Indische jongens met snaarinstrumenten op het podium, al leek George meer op een Afrikaan dan op een indo. In het bijzonder op Nelson Mandela.
Eerste indruk
Bij het vak Hedendaagse Literatuur van mijn studie bespreken we in een aantal werkcolleges boeken binnen bepaalde stromingen, en als tweede (na het contrast tussen hoge en lage literatuur) was de koloniale- en migrantenletterkunde aan de beurt. Eigenlijk was het de bedoeling dat we Heren van de thee zouden lezen van Hella Haasse, maar onze docent was zo’n fan van Honolulu King – dat hij beschreef als een boek over drie generaties en een immigratieverhaal – dat we die mochten lezen, aangezien het ook wat moderner en makkelijker te lezen was. Ik was best wel enthousiast, want een boek over een man vol oorlogsverhalen, een dochter die daar niets van wil weten en een kleindochter die dat juist wél wil, dat klonk goed.
Waar het over gaat
Hardy Hardy dreigt zichzelf kwijt te raken: zijn vrouw Christina zakt steeds verder weg in haar dementie, zijn dochter Aswani is meer dan ooit van hem vervreemd en zijn Indische toko heeft problemen. In een poging zichzelf weer een identiteit toe te kennen, gaat hij bij de vrijmetselarij en dan komt zijn schokkende verhaal over zijn jeugd in Nederlands-Indië en de basis van zijn haat jegens Japanners naar boven. Iedereen is geschokt, maar Hardy zelf voelt zich gelukkiger dan ooit en probeert zelfs zijn oude band, de Honolulu Kings, opnieuw leven in te blazen. Maar is hij wel echt goed bezig of houdt hij zichzelf voor de gek?
Wat ik ervan vond
Ik ben geen fan van literatuur. Ik vind het vaak te pretentieus, te ingewikkeld, te hoogdravend, te veel van alles eigenlijk. Toch kunnen literaire romans me soms aangenaam verrassen en ik had goede hoop van Honolulu King, want het verhaal leek me interessant. En dat is het ook: de insteek is origineel en zorgt ervoor dat je een poosje blijft doorlezen omdat je benieuwd bent hoe al die thema’s en verhaallijnen zich gaan ontvouwen. Maar ben je eenmaal een paar hoofdstukken gevorderd, dan zakt het allemaal een beetje in. Dan is de trigger om te lezen niet meer een trigger van ik wil weten hoe het verder gaat maar een trigger die neerkomt op ik wil weten wat ik in hemelsnaam aan het lezen ben. Want zo’n boek is het: je vraagt je tijdens het lezen en vooral na het eind af wat het nou eigenlijk voor boek is. Om vervolgens te concluderen dat het inderdaad – helaas – hoogdravend, ingewikkeld, pretentieus en gewoon te veel van alles is.
Thema’s
Aan het verhaal van Honolulu King liggen mooie thema’s ten grondslag en die thema’s komen ook mooi naar voren. De visies die Hardy heeft op immigratie en integratie boeiden me, de manier waarop Christina’s dementie aan de orde kwam, het beeld dat daaromheen werd geschetst en het proces, dat alles raakte me flink. Ook de vrijmetselarij vond ik erg interessant hoewel er wat mij betreft een beetje teveel omheen werd gedraaid waar die vrijmetselaars nou eigenlijk voor staan en wat ze doen. Ik heb genoten van de stukken over de Honolulu Kings omdat die het verhaal lekker luchtig maakten én ik vind het mooi hoe er een echt realistisch beeld wordt geschetst van de toestanden en verschrikkingen in Nederlands-Indië. Allemaal heel sfeervol en treffend, en ook de verhaallijn rondom de pop van Aswani voor Christina heb ik gefascineerd zitten lezen. Maar dan heb je het ook wel een beetje gehad.
Gemiste kansen
Goemans gebruikt in dit boek een soort alwetend perspectief dat heel smooth van het ene op het andere personage overgaat: soms zitten we in Christina’s hoofd, wat erg boeiend is, en soms in de geest van een vrijmetselaar, van één van Hardy’s vrienden of van zijn (klein)dochter waardoor je een echt breed beeld krijgt van alles wat er gebeurt. Het jammere hieraan is dat het gewoon te veel verhaallijnen zijn: Aswani en Synne hebben bijvoorbeeld nauwelijks échte screentime en hun verhaallijn wordt nauwelijks uitgewerkt. Synne krijgt een slap plotlijntje rondom een affaire met een getrouwde man en dat is gewoon zonde en bij Aswani leeft zoveel waar het verhaal nauwelijks over rept: een hoop gemiste kansen als je het mij vraagt. Goemans had het kaf beter van het koren moeten scheiden. Opnieuw: te veel van alles.
Irritant
Het merendeel wordt echter verteld vanuit het perspectief van Hardy zelf en dat levert mooie flashbacks op die door de scènes verweven zitten en een gemakkelijke schakeling mogelijk maken. Zijn karakter haalde echter meer dan eens het bloed onder mijn nagels vandaan: wáárom blijf je in godsnaam zo vastgeroest zitten in die negativiteit, niet alle jappen zijn slecht, haal die oogkleppen nou eens van je hoofd af! Echt hoor. En dan heb ik het nog niet over de overige, net zo irritante personages: George die geen fatsoenlijke zin kan maken zonder een Engels woord (ARGH), Aswani die zich gedraagt als een ongelooflijke tuttebel, Synne met haar zielige onzekerheid… je zou het authentieke personages kunnen noemen, maar ik ergerde me er dóód aan. Jeetje.
Saai
O, en dan komt er nog bij dat het verhaal op veel punten gewoon sáái is. Ik kan het niet mooier maken: veel stukken over Indië waren gewoon eindeloos langdradig en dat geldt ook voor de gesprekken tussen de vrijmetselaars, voor Hardy’s eigen gedachten die steeds in cirkeltjes ronddraaiden… de cassettes met verhalen van Indiërs vond ik boeiend, maar zelfs die werden al snel saai. Er zullen vast lezers zijn die dat allemaal kunnen waarderen, want het is een soort van ongeraffineerd en puur en dat snap ik wel, maar ik vond het gewoon niet leuk. Het boek is vlot geschreven, maar ik geloof niet dat ik, op de momenten na dat die thema’s werden aangesneden, het lezen echt leuk vond. Het had zoveel meer kunnen zijn, zo ánders vooral… maar helaas.
Conclusie
Honolulu King valt vast in de smaak bij liefhebbers van literaire migrantenromans, maar ik vond het niet echt een goed boek. Het heeft zo zijn sterke punten: de flashbacks, het perspectief, de thema’s en de manier waarop de verhaallijn je wel raakt, maar de irritante personages en de eindeloze langdradigheid gooien roet in het eten.
Titel: Honolulu King
Auteur: Anne-Gine Goemans
Uitgeverij: Ambo | Anthos
Verschenen: september 2015
Aantal bladzijden: 347
Genre: roman
Beschikbaar als: paperback, ebook, dwarsligger
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |
