Vivian Boeken lezen is een ontzettend persoonlijke ervaring: daar valt weinig tegen in te brengen. Een boek dat door het overgrote deel van het leespubliek geweldig wordt gevonden, kan een relatief klein aantal lezers simpelweg doen gapen van verveling. Als boekenblogger wil je natuurlijk zo eerlijk mogelijk zijn over je mening, want daar hebben alle partijen iets aan: jouw lezers die graag authenticiteit en transparantie willen, de auteur die graag wil leren wat er nog beter kan en de uitgever die graag boeken wil verkopen aan mensen die het dan ook weer voortzeggen. Maar eerlijkheid is nog best lastig als je een boekenblog hebt…
Vrijwel elke blogger herkent het wel: een boek dat de grote meute geweldig vindt, doet jou niet zoveel. Je ontvangt een recensie-exemplaar en daar wil je graag enthousiast zijn. Je doet mee aan een blogtournee en vindt dat een hele eer. Je recenseert een boek van een auteur met wie je in meer of mindere mate persoonlijk contact hebt of van een uitgever waar je vaak mee samenwerkt. Kortom: je wilt niemand teleurstellen en dat is compleet menselijk. Maar je wilt ook eerlijk zijn. Gaat dat wel goed samen?
Ook ik ken het probleem, geloof me maar. Zo recenseerde ik onlangs Zigeunergebroed van Pat van Beirs nadat we via via een mailcontact hadden ontwikkeld. Hele aardige man, en het was mij goed duidelijk dat hij graag positieve kritieken wilde, zoals elke auteur wil. Maar ja, ik vond ook wel wat kritiekpuntjes in het boek en moet zeggen dat ik het lastig vond om daar eerlijk over te schrijven, want ik zag voortdurend zijn teleurgestelde gezicht voor me als hij een negatieve recensie las. Datzelfde gevoel heb ik als ik een boek recenseer van een van mijn favoriete auteurs dat ik eigenlijk niet zo goed vind, of een boek van een uitgeverij waar ik kind aan huis ben met recensie-exemplaren. Het is toch een soort angst: stel dat ze me geen boeken meer willen sturen omdat ik de verkoopcijfers niet weet op te krikken, stel dat ze me te negatief vinden, stel dat… tja.
Natuurlijk zijn eerlijkheid en objectiviteit gewoon het belangrijkste, en dat is uiteindelijk ook wat auteurs en uitgevers het meest appreciëren. Maar er ligt soms best een beetje druk op je als blogger, en zeker als je al een beetje naam hebt gemaakt. Dan word je benaderd door grote uitgevers, uitgenodigd voor events en blogtours, kijken mensen reikhalzend uit naar je recensies en wordt er echt op je mening vertrouwd. Transparant blijven, dus eerlijk en authentiek blijven lezen en schrijven, wordt dan wel eens lastig. Toch is het juist dan ontzettend belangrijk, want het gevaar bestaat dat je, als je een reputatie als blogger hebt opgebouwd, de neiging krijgt je boeken en recensies af te raffelen en algemeen-vaag te gaan schrijven omdat je geen heftige reacties wilt uitlokken. Maar dat is absoluut het laatste wat je moet doen.
Hoe bewaak je je transparantie?
- Auteurs zijn niet hun werk | Dit is belangrijk om te onthouden als je vaak contact hebt met auteurs, bijvoorbeeld via sociale media of events. Het is hartstikke leuk om dat contact te hebben, maar houd in je achterhoofd: een boek niet leuk vinden is absoluut niet hetzelfde als de auteur niet leuk vinden.
- Zou jij deze recensie geloven? | Heb je een recensie geschreven die je enigszins lastig vond? Lees hem dan over met een kritische blik: als jij dit als bezoeker zou lezen, zou je het dan serieus nemen, het geloven? Zo ja, dan kan het prima online. Zo niet, probeer dan te kijken waardoor het komt dat je twijfelt.
- Houd aantekeningen bij tijdens het lezen | Dit doe ik al sinds het begin van The Book Review en het helpt me enorm om positieve en minder positieve punten te balanceren in een recensie. Kijk goed naar welke dingen je leuk vindt: dat kunnen echt hele kleine dingetjes zijn! Lees met een attitude van zoeken naar positieve dingen, op die manier vind je altijd wel iets.
- Zorg voor een feedbacksandwich | Oude, maar gouden truc: net zoals je iemand in een mondelinge conversatie opbouwende kritiek moet geven, kun je dat ook doen in een recensie. Tegenover elk kritiekpunt moet ten minste één net zo sterk positief punt staan en tegenover een groot struikelblok in het boek moet je minstens drie positieve zaken plaatsen. Doe hier echt je best voor, ook bij boeken die je eigenlijk gewoon flut vond.
- Geef actieve tips en verbeterpunten | Auteurs, maar zeker ook uitgevers hebben er veel aan als jij als kritische lezer echt nadenkt over wat er nou precies niet goed was en hoe dat beter had gekund. Dat kan gaan over de inhoud van het boek, maar ook heel goed over de marketing: is het boek op een misleidende manier gepromoot, had het omslagontwerp anders moeten zijn? Wees concreet!
- Houd de belangen in de gaten | Wie is er eigenlijk gebaat bij jouw recensie en waarom precies? En wat zijn de voordelen van een puur positieve recensie tegenover een heldere, eerlijke recensie? Wat wil jij eigenlijk uitdragen met je blog en je recensies? Weten waar je voor staat is de sleutel tot transparantie.
Vind jij het moeilijk om objectief te zijn?
Ik vind het vrij gemakkelijk om mijn eerlijke mening te geven, omdat ik weet hoe ik het moet opbouwen. Ikzelf heb op de kunstacademie geleerd hoe ik moet omgaan met kritiek, maar ook hoe je kritiek het beste kunt brengen en op welke manier. Dit heb ik natuurlijk ook nog eens extra doorgezet gekregen op de docentenopleiding.
Persoonlijk vind ik een blogrecensie pas goed als de recensent echt kant uitleggen waarom het boek tof was en waarom niet. Zonder dat stukje vind ik het niet duidelijk en kan ik er niks mee.
Toch kan ik me voorstellen dat het bij persoonlijk contact met de schrijver lastig is. Maar als de schrijver niet tegen kritiek kan, is dit nooit een fout van jou. Een schrijver moet daar ook mee leren omgaan. En dat is lastig, want het is toch iets waar je zo veel liefde en aandacht in gestoken hebt. Ik heb geleerd met dat soort kritiek om te gaan… maar ik kan me voorstellen dat dit lastig is.
Interessant stuk!
Over het algemeen vind ik het niet al te moeilijk, het lastigste vind ik het nog als ik een dubbel gevoel heb, omdat ik het verhaal bijvoorbeeld wel goed vond of ik inderdaad al boeken van een auteur heb gelezen die ik geweldig vond. Als ik een negatievere recensie schrijf probeer ik altijd wel duidelijk te maken dat het mijn mening is en dat een andere persoon iets anders kan vinden en wat ik erg belangrijk vind is dat een boek niet afgebrand wordt zonder dat er een goed onderbouwde mening wordt gegeven.
Ik heb een aantal keer te maken gehad met een boek dat ik écht niet leuk vond, niet zomaar een beetje “wel oke”. Ik heb dit eerlijk opgeschreven en de auteur reageerde daar prima op. Maar er zijn ook auteurs die dat anders zien. Gelukkig zegt dat dan meer over hen dan over ons 🙂 Al blijft het stom om door hordes vrienden en familie kritiek te krijgen terwijl de auteur netjes heeft gereageerd (true story). Ag, wij kunnen gelukkig ook wel wat hebben 🙂
Inderdaad! Ik denk dat je als boekblogger ook zeker een beetje tegen een stootje moet kunnen, je gooit je mening wel openlijk op internet en niet iedereen is het altijd met je eens.
Interessant vraagstuk! Ik denk dat je zolang je jouw mening goed kan onderbouwen, prima objectief kan zijn. Toch snap ik de druk heel goed. Ik had bijvoorbeeld op veel blogs hele positieve recensies gezien over de boeken Vitro en Onsterfelijk. Zelf had ik ze ook gelezen en ik vond ze helemaal niet zo goed. Toen heb ik dat er toch in gezet en (naar mijn idee) goed onderbouwd. Toch ging ik wel twijfelen. Waarom is iedereen zo enthousiast en ik niet? En wat als de uitgever het leest, willen die in de toekomst dan nog wel met mij samenwerken? Erg lastig, maar gelukkig heb ik nog maar een kleine blog dus heb ik er nog niet echt last van :).
Dit is eigenlijk gewoon waarom ik een tijdje getwijfeld heb of ik nog wel recensieboeken wil lezen. Mijn plezier in lezen verging gewoon, omdat er boeken waren die me in eerste instantie aanspraken qua verhaal (en/of schrijver), die technisch gezien goed in elkaar zaten, en … dan vielen ze tóch tegen, en dan kon ik niet goed vertellen waarom. Of andersom, boeken die van cliché’s, platte personages en net niet helemaal fijn lopende zinnen aan elkaar hingen, maar waarin die dingen toch zo neergezet waren dat ik de sfeer van het boek geweldig vond en met veel plezier zat te lezen. Als ik dan een recensie ging schrijven had ik best wel wat kritiekpuntjes, en leek het net een negatieve recensie te worden, terwijl ik het boek zo tof vond. Ik ben eigenlijk overgegaan op een scheiding tussen wat ik van een boek vind, en of het een goed boek is, waarbij ik wat ik van een boek vind eerst vermeld en er wel bij vermeld of een boek goed in elkaar zit of niet.
En tja, soms zijn er boeken die het hem gewoon echt niet worden helaas. Maar er iets positiefs uithalen wil ik dus wel altijd, als het even kan 🙂
Interessant stuk! Ik vind het soms ook wel lastig om positief over een boek te schrijven als ik het zelf niet geweldig vond, maar ik probeer inderdaad ook altijd te sandwichen. Ik wil wel eerlijk zijn, maar probeer het wel op een aardige manier te verwoorden!
Laatst hadden we het hier nog over op school! Of een gesponsord product anders wordt beoordeeld dan een zelf gekocht product. Ik vind het lastig, want het is wat je zegt: als ik iets heb gekregen, wil ik enthousiast zijn en de uitgeverij een leuke recensie geven. Dat lukt niet altijd. Zo heb ik vorige week nog een boek met twee sterren beoordeeld, terwijl het onderdeel was van een blogtour. Jammer, maar ik wil gewoon eerlijk zijn en dan heeft zo’n uitgeverij of schrijver gewoon pech. Het wordt wel lastiger als je iemand persoonlijk kent (vooral van die lieve auteurs die zo hun best doen!) maar ik probeer het wel altijd.
Net als jij hou ik tijdens het lezen notities bij. Ik merk dat ik vooral veel boeken lees die leuk/goed zijn maar me niet persé omverblazen. Maar net als bij andere dingen heeft elk boek zowel voor -als nadelen én die probeer ik beide te verwerken in een recensie. Af en toe komt je dan een boek tegen dat je wel uiterst positief weet te verrassen en dan vind ik het weer net moeilijk om mijn enthousiasme in te tomen. Onlangs had ik dat na het lezen van ‘Ontworteld’ van Naomi Novik.
Natuurlijk wenst een auteur positieve kritieken, maar een schrijver moet ook leren uit zijn fouten. Teleurgesteld is de eerste emotionele reactie bij een wat mindere review, maar meteen dringt ook de waarheid zich op (de psychologische en intellectuele waarheid die je zelf al nuchter aanvoelt als je zonder poeha of crapsones jezelf ontleed: echte kunstenaars hebben een stoute bengel op hun schouder zitten die onmeedogend meekijkt en ongezouten inspraak levert :)) . Eén van de voordelen van met tweeën te schrijven is dat de duowerking zowel eindredactie als kritiek ondervangt: je bent erg kritisch voor de (ideetjes van de) ander, zodat alle commentaar achteraf wordt verhinderd in ‘pre-emptive strike’ binnen het tweetal. Overigens zijn de re(d)acties op mijn ZIGEUNERGEBROED niet ronduit vernietigend, ze zijn genuanceerd goed (6,5/10).
Daarmee valt te leven. Ik spring dus niet onder de eerste de beste trein. ’t Is Nietzsche, gewoon !