Bron beeld: Woods Hole Inn
Als het om het schrijven van fictie gaat, vind ik niets belangrijker dan het verhaal vertellen zoals het is. Ik ben er heilig van overtuigd dat schrijvers geen verhalen verzinnen, maar ze alleen vertellen omdat hun personages dat niet kunnen: zo vind ik dat het in ieder geval moet voelen. Als je een goede schrijver wilt zijn, moet je zo’n band kweken met het verhaal en de karakters dat je erin gaat geloven. Dat vind ik gewoon een essentieel principe: als jij bent uitverkoren om een bepaald verhaal te schrijven, heb je min of meer een contract waardoor je verplicht bent dat verhaal ook waarheidsgetrouw te vertellen. Maar… op het moment dat je een gepubliceerd auteur wordt, vind ik dat je ook nog een ander contract hebt. Een contract met je publiek, want zij willen ook dingen. En daar moet je ook rekening mee houden.
Waarschuwing: deze post bevat spoilers voor de series Grey’s Anatomy, The Vampire Diaries, Glee en Desperate Housewives.
Televisieseries
Ik weet niet wie van jullie Grey’s Anatomy volgt, maar in Amerika is het seizoen inmiddels afgelopen en het is geëindigd met een major character death (lees maar even niet verder als je het nog niet hebt gezien). Zoals ze wel vaker heeft gedaan met die serie, heeft Shonda Rhimes, de uitvoerend producent van de show, een hoofdpersoon eruit gewerkt. En niet op een erg… kijkervriendelijke manier. Grote fans hoef ik niet te herinneren aan het steeds onwijs pijnlijke vertrek van personages als George O’Malley, Izzie Stevens, Mark Sloane, Lexie Grey, Cristina Yang… en nu dus ook (ok, laatste waarschuwing, SPOILER) Derek Shepherd.
Derek. Shepherd. McDreamy. Dood. DOOD.
Oké, ik weet het fijne er niet van omdat ik wacht tot de aflevering hier op Net 5 wordt uitgezonden, maar het is nu eenmaal onmogelijk om sociale media te gebruiken en spoilers te ontwijken, dus ik wist het vrij snel. En eerlijk gezegd zag ik het wel aankomen, want er waren flink wat hints gegeven. Maar… DEREK IS DOOD? De Derek die vanaf moment één, aflevering één, seizoen één een hoofdpersoon is geweest? De Derek die Merediths grote liefde is? De Derek die als enige it’s a beautiful day to save a life kan zeggen? De Derek die met Meredith trouwde op post-itS? McDreamy? SERIOUSLY?
Echt hoor. Shonda heeft het vaker gedaan en ik heb me vaak echt afgevraagd… waarom moeten ze nou dood? Dat de acteurs weg willen, prima – overigens gaat er een schrikbarend groot aantal acteurs bij Shonda weg, misschien moet ze daar eens over nadenken – maar dan hoeven ze toch niet dóód? Neem nou Mark en Lexie… had hen lekker samen weg laten gaan, naar Washington of zo. Hadden ze nog een keertje terug kunnen komen in een gastrol. Ik ben allang blij dat Cristina niet ook is doodgegaan, dat zou helemaal idioot zijn. Of om met Meredith te spreken: dat zou too dark and twisty zijn. Jeetje.
Maar mijn punt is… je hebt als producer of schrijver of regisseur van een tv-serie een contract met je kijkers. Vanaf de eerste aflevering willen die kijkers iets of ze willen juist iets niet. En wat ze over het algemeen niet willen, is dat de hoofdpersonen bij bosjes neervallen. Neem nou de ongelooflijk goede serie Desperate Housewives: acht seizoenen en er gaat zo ongeveer elke aflevering iemand dood, maar geen enkele keer is er een hoofdrolspeelster uit gegaan. Ja oké, toen Edie Britt werd geëlektrocuteerd wel, maar zij hoorde niet echt bij de vrouwen van Wisteria Lane. Susan, Lynette, Bree en Gaby zijn er vanaf het begin af aan geweest. Dat kun je van Grey’s niet zeggen… van de oorspronkelijke kliek zijn alleen Meredith en Alex nog over! Shonda heeft dat contract met haar kijkers inmiddels al twintig keer gebroken.
Geef de kijkers wat ze willen. Dat hoeft heus niet altijd – als dat zo was, had Gossip Girl wat mij betreft een volledig zesde seizoen gekregen mét Lily en Rufus als stel nog bij elkaar en zouden Phoebe en Mike samen zijn gekomen in Friends – maar over het algemeen toch wel. Ross en Rachel en Chandler en Monica kwamen bij elkaar omdat de fans dat zo graag wilden. Blair en Chuck en Serena en Dan waren endgame vanwege de shippers. Zeker bij een seriefinale moet je als fans gewoon ergens blij mee kunnen zijn. Kijk bijvoorbeeld naar hoe prachtig afgerond Glee is geëindigd: oké, Cory is dood dus het einde had niet meer perfect kunnen zijn. Maar ik bedoel… Santana en Britany getrouwd, Kurt en Blaine getrouwd, Rachel samen met Jesse (al had ik liever Sam gehad) en in verwachting van Klaine’s kind, Sue eindelijk blij met de Glee Club, iedereen happy en blij. Dát is een einde waarna je tevreden de tv uitzet, dát is een einde dat je graag nog tien keer wilt bekijken.
O ja, en dan nog iets: The Vampire Diaries. Ik loop twee seizoenen achter, maar dankzij het internet weet ik dus wel dat Nina Dobrev eruit is gestapt. Begrijpelijk, want ze was nog een stuk jonger toen alles begon en na de stukgelopen romance met Ian Somerhalder (die nu getrouwd is met Twilight-alumni Nikki Reed) kan ik me voorstellen dat ze het zat was. Maar… Nina’s personage Elena is zo ongeveer het centrale middelpunt van de serie. Haar kun je niet echt dood laten gaan, besefte producer Julie Plec. Dus wat doet ze? Ze maakt van Elena een Doornroosje. Eeuwig slapen, geen kans van wakker worden, niet dood. Tja. Nina kan eruit, de fans houden hoop dat ze nog een keer terugkomt (want dat krijg je als het personage niet dood gaat, hoop… en dat is een HEEL FIJN IETS dat we liever hebben dan dat een personage dood is, Shonda, want dan komt-ie niet meer terug!) en iedereen is blij.
Boeken
Maar het is natuurlijk niet alleen bij tv-series zo. Hoewel ik het bij boeken anders vind, omdat je dan trouwer moet zijn aan het contract met je personages en je verhaal dan aan het contract met je lezer – vind ik – vind ik bij schrijvers van een serie ook dat het gewoon hun plicht is de fans een beetje tevreden te houden. Hoe vaak gebeurt het niet dat er halverwege een trilogie een belangrijk personage doodgaat?
Nou moet ik zeggen dat ik dat niet eens zo heel erg vind. Bij boeken is het namelijk bijna altijd functioneel voor het verhaal. Neem nou The Selection van Kiera Cass… in het derde boek gaan personages dood (ik zal niet zeggen wie, dan worden het wel erg veel spoilers) van wie je was gaan houden zonder het te beseffen. Natuurlijk is dat knudde, maar ik heb me er vrij snel overheen kunnen zetten. In de eerste plaats omdat het gewoon fictie is en blijft uiteraard, maar ook omdat het heel veel diepgang gaf aan het verhaal. En dan vind ik het eigenlijk alleen maar goed.
Bij boeken vind ik echter dat schrijvers een ander soort contract hebben met hun lezers. In Een weeffout in onze sterren wordt dat al genoemd: ik weet niet meer of het Hazel of Gus was die het zei, maar ze zeggen in elk geval dat het abrupt eindigen van een boek, het openlaten van belangrijke plotlijnen, schending van dat contract is. Ben ik het helemaal mee eens. Ik vind het geen probleem als een boek open eindigt, maar opnieuw: alleen als het functioneel is. Er zijn boeken waarvan ik het heerlijk vind om na te denken over hoe het verder zou gaan, maar er zijn ook boeken waarvan ik denk nee dit is niet eerlijk, ik wil meer. En dan ga ik op internet zoeken op de website van de auteur, bij de FAQ bijvoorbeeld, en dar staat meestal wel wat uitleg over het einde. En dan is het goed, want dan weet ik het. Of ik weet het niet, dat kan ook, maar dan weet ik wel waarom ik het niet weet. Dus dan is het goed. Het is niet goed wanneer, zoals Van Houten, een auteur zich ervan afmaakt met de woorden het is fictie, ze houden op te bestaan, klaar uit. Want dat is namelijk niet zo. Het is geen fictie. Niet alleen maar, althans. Niet voor ons.
Goed. Om een (heel) lang verhaal kort te maken… personages dood laten gaan, prima hoor. Vind ik echt niet zo’n probleem. Maar alleen als het functioneel is voor het verhaal en/of de ontwikkeling van andere personages. Niet gewoon maar om van ze af te zijn – of om van de acteurs af te zijn. Zucht.