Vivian 
Titel: Het boek van alle dingen
Auteur: Guus Kuijer
Genre: Kinderboek
Uitgeverij: Querido
Jaar: 2009
Aantal pagina’s: 104
Kopen: Hier!
Waardering:
Thomas begrijpt heel veel niet van wat zijn vader belangrijk vindt. Bij hem thuis wordt er elke avond strikt voorgelezen uit de Bijbel, moeten alle gezinsleden naar vader luisteren en worden degenen gestraft die dat niet doen. Thomas vindt het niet zo erg om zelf door zijn vader geslagen te worden, want hij weet dat de Here Jezus van hem houdt: die zoekt hem namelijk af en toe op en troost hem. Maar Thomas vindt het veel erger dat zijn vader ook zijn moeder slaat, zelfs als ze helemaal niets fout heeft gedaan volgens Thomas. En hij vindt het oneerlijk dat zijn vader niet wil dat hij met de aardige buurvrouw omgaat. Ja, ze is een beetje raar, maar wel heel lief. En interessant, want ze is een heks. Hoe strenger Thomas’ vader wordt, hoe bozer Thomas op hem raakt en hoe hechter hij wordt met de Here Jezus. Die kan hem immers vast wel helpen… toch? De Here Jezus wil vast wel helpen om zijn vader te straffen, net zoals de farao van Egypte gestraft werd met de zeven plagen… en anders is er nog de heks, mevrouw Van Amersfoort, die Thomas versjes van Annie M.G. Schmidt voorleest.
Dit was het derde boek dat ik las voor het vak jeugdliteratuur van mijn studie, en ik ben er helemaal door weggeblazen. Kun je nagaan, iemand van negentien die ondersteboven raakt van een boek voor negenjarigen… maar dat boeit me lekker niet, haha. Ik vond het namelijk echt een ontzettend mooi boek. Niet dat ik iets anders had verwacht van Guus Kuijer, want hij is de schepper van Madelief en Polleke… die man heeft een gave van hetzelfde kaliber als Jacques Vriens en Roald Dahl. Met dit boek heeft hij een verhaal geschapen dat niet alleen kinderen meer leert over dat grote mysterie van het geloof, maar waardoor ook volwassenen aan het denken kunnen worden gezet. Vooral volwassenen die zich nog herinneren hoe het was in de jaren vijftig, toen de samenleving sterk verzuild was en het leven van veel mensen draaide om het geloof, waarbij buitenstaanders – zoals de ”heks” mevrouw Van Amersfoort – ernstig verafschuwd werden. Het belangrijkste wat Kuijer in dit boek doet, is het geven van een heel scherpe, realistische visie van een kind opdat fenomeen. Hoeveel begrijpt een kind eigenlijk van de bijbel? Hoeveel krijgt het er écht van mee, hoeveel ervan kan het later toepassen in het dagelijks leven? Wat betekent het eigenlijk voor zo’n kind?
Een behoorlijk zwaarmoedig onderwerp voor een kinderboek, maar Kuijer maakt het luchtiger doordat hij het perspectief van een kind gebruikt, een kind dat ook te maken krijgt met een eerste verliefdheid, pesterijtjes en alles wat maar in de kindergeest rondspookt. Het taalgebruik en de stijl zijn hier uiteraard op aangepast, wat leidt tot heel interessante beschouwingen vanuit het kinderoog en voor volwassenen grappige percepties.
Ik heb diep respect voor de schrijfstijl waarin dit naar voren is gebracht, want het lijkt me allesbehalve makkelijk om zoiets te belichten. Maar Kuijer is er heel goed in geslaagd om de personages uiterst levendig neer te zetten, precies in de geest van het kinderboek: realistisch genoeg, zonder teveel details over karakter en achtergrond. Het verhaal ontplooit zich op zo’n manier dat je gaandeweg ontdekt hoe het zit met Thomas, want dat er iets bijzonders aan hem is, heb je al snel door. Dit heeft mij ook echt versteld doen staan: tijdens het lezen had ik al steeds het gevoel dat er iets niet klopte, dat ik iets over het hoofd zag, maar pas nadat ik het uit had, kreeg ik het door. Guus Kuijer heeft het boek zo geschreven dat het boeiend blijft, maar dat je er ook echt iets van leert: het verhaal heeft me geraakt, de personages veroverden mijn hart en de diepere kern heeft me echt aan het denken gezet. Wat hier is gebeurd, is het ontstaan van een prachtig verhaal over waar het geloof nu eigenlijk écht om draait – voor een kind, maar ook voor een volwassene. En wat het boek zo mooi maakt, is dat het niet alleen de visie van zo’n kind belicht, maar ook de visie van God op een kind dat het niet begrijpt.