Gewicht van water – Sarah Crossan

De wielen van de koffer zijn al afgebroken
Nog voordat we Gdanks Glówny uit zijn.
Mama stoot ze tegen een trede en
Béng, krak, rammel –
Nutteloos
Overal liggen
stukjes
plastic.

Het valt voor mama niet mee om behalve een koffer
Ook nog een uitpuilende waszak te dragen. 

Het valt voor mama niet mee,
Want iedereen kijkt naar haar. 

Ze schaamt zich een beetje voor de waszak.
Een oud nylon ding.
Geleend van Babcia. 

Tata heeft alle goede koffers meegenomen
Toen hij bij ons wegging.
Toen hij de deur uit liep
Weg bij mama en mij. 

Hoe ik bij dit boek kwam

Afgelopen najaar las ik EEN, de ontzettend bijzondere YA-roman in vrije versvorm van Sarah Crossan over een Siamese tweeling. Ik werd toen helemaal weggeblazen door de schrijfstijl en de kracht van deze manier van storytelling, en ik wist meteen dat ik ook ander werk van de auteur wilde lezen. Op Goodreads ontdekte ik dat ze nog veel meer heeft geschreven, maar dat er ook al meer van haar vertaald was – behalve het in april verwachte Nieuwe maan, vertaling van Moonrise – ontdekte ik pas toen ik op Joany’s blog een recensie aantrof van Gewicht van water. Twee tellen later had ik het boek gereserveerd bij de bieb, want ik móest het lezen. Een verhaal in vrije vers over een Pools migrantenmeisje dat naar Engeland gaat? Dat klonk wederom als een steengoed boek.

Waar het over gaat

De dertienjarige Kasienka en haar moeder vertrekken vanuit Polen naar Engeland, Kasienka’s vader Tata achterna. Hij is een tijdje daarvóór bij hen weggegaan en haar moeder is vastbesloten om hun gezin te herenigen, maar voor Kasienka is het leven in Engeland allesbehalve makkelijk. Terwijl ze noodgedwongen meegaat in de zoektocht naar een vader die ze misschien niet eens meer wil vinden, krijgt ze op school pijnlijk hard te maken met discriminatie, pesten, buitensluiten – en ook nog eens met de eerste vlagen verliefdheid en seksualiteit. Hoe langer ze in Engeland is, hoe meer ze beseft dat ze misschien zichzelf wel moet vinden in plaats van haar vader.

Wat ik ervan vond

Gewicht van water is heel anders dan EEN, laat ik dat voorop stellen. Het is minder rauw, minder emotioneel, maar ook minder lang. EEN is een echte Young Adult, terwijl Gewicht van water meer beschreven zou kunnen worden als een ‘’middle grade book’’, geschikt voor brugklassers en op ijn plaats in de jeugdliteratuurkast. De schrijfstijl is daardoor wat jeugdiger en eenvoudiger, maar absoluut niet kinderlijk: één van de talenten van Crossan is namelijk dat ze met haar vrije versvorm de stem van de hoofdpersoon ontzettend helder laat klinken, haar karakter echt tot leven wekt en jou als lezer in het hoofd van de heldin plaatst. Dat zorgt ervoor dat het boek heerlijk vlot leest, maar ook dat je als volwassen lezer op een prachtige en pijnlijke manier inzicht krijgt in wat er in het hoofd omgaat van een meisje dat nét de puberteit begint te ontdekken.

Taalfoefjes

Eén van de dingen die ik ontzettend mooi vind aan deze manier van storytelling is de krachtige eenvoud. Crossan beschrijft hele simpele dagelijkse gebeurtenisjes, zoals maaltijden en ritueeltjes, dingen die in een prozaïsch geschreven boek saai of overbodig zouden worden gevonden. Ze hanteert zinsconstructies die in proza houterig zouden zijn en hun doel voorbij zouden schieten, en door dit te combineren met treffende en kernachtige beschrijvingen van wat Kasienka voelt en denkt. Het zijn taalfoefjes die totaal niet zouden werken als het geen poëzie zou zijn, maar omdat het dat wél is past het perfect. Crossan zegt ontzettend veel met heel weinig woorden en elk gedicht, elke strofe is beladen en betekenisvol.

Natuurlijk

Gewicht van water is een enorm boeiend verhaal dat enorm natuurlijk aanvoelt. Er is heel veel gaande, en door de in lengte variërende hoofdstukjes en verzen laat Crossan je over tal van dingen nadenken en tal van dingen voelen. Ze beschrijft hoe discriminatie eruitziet, hoe het zich gedraagt en wat eronder zit. Je voelt hoe zwaar het is om als immigrant aan een integratiemissie te moeten beginnen. Hoe heftig het is om emotioneel misbruikt te worden door mensen die sterker zijn dan jij bent, hoe oneerlijk het is om onderschat en beoordeeld te worden vanwege je omstandigheden. Je ervaart de verwarring van een moeder die je niet begrijpt, een vader die geen moeite voor je doet, je lichaam dat de kinderhuid afschudt en een vrouw wordt, de kalverliefde die langzaam meer wordt, de onzekerheid die langzaam in zekerheid verandert. Het is krachtig, het is echt, het is bijzonder en ijzersterk.

Conclusie

Gewicht van water is wederom een prachtig boek: jeugdiger en minder emotioneel dan EEN, maar bijzonder en sterk van zichzelf door de krachtige eenvoud, de natuurlijke loop van het verhaal, de uiterst levendige stem van de hoofdpersoon en de uit het leven gegrepen thema’s die een pijnlijk en treffend beeld schetsen. Crossan is een mester in het vertellen van boeiende verhalen op een boeiende manier, verhalen die je moet indrinken en waar je van moet genieten terwijl je stilstaat bij alle realisaties en gevoelens die het bij je losmaakt. Verhalen waar we onze eigen interpretaties op kunnen loslaten omdat er zoveel ruimte is om de krachtige essentie te duiden, en dat maakt het zo sterk. Ik heb nog lang geen genoeg van deze auteur.

Titel: Gewicht van water (The Weight of Water)
Auteur: Sarah Crossan | bekend van: EEN
Vertaald door: Sabine Mutsaerts
Uitgeverij: Kluitman
Verschenen: februari 2015
Aantal bladzijden: 224
Genre: young adult contemporary
Beschikbaar als: paperback
ISBN: 9789020629835
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |