Betoog geschreven als differentiatieopdracht voor Zakelijk Schrijven, op geen enkele manier beledigend bedoeld! Alleen een schets van de maatschappij zoals ik het zie!
Als we het hebben over het multiculturele karakter van onze samenleving, kun je de bevolking gemakkelijk in twee fronten verdelen. Aan de ene kant van de lijn staat de groep die nieuwe Nederlanders maar wat graag verwelkomt en die vindt dat ze van waarde kunnen zijn voor de samenleving. Zij staan tegenover de groep mensen die op de PVV stemt en die vinden dat de Nederlandse authenticiteit en cultuur verloederen door al die allochtonen. Ze zullen het wel nooit eens worden, dat is iets waar we ons maar beter bij kunnen neerleggen. Maar wat de mensen in die tweede groep met hun aversie tegen buitenlanders niet zien, is dat hun houding helemaal verkeerd is. Problemen met buitenlanders ontstaan grotendeels doordat ze niet welkom worden geheten en zich niet thuis voelen in ons land, waar een sfeer van autochtone dominantie hangt. De eerste groep, waartoe ik mijzelf ook reken, is juist in het voordeel doordat zij dit wél doorhebben en er hun strategie van maken. Het is namelijk heel simpel: wie denkt dat cultuurproblemen een smet zijn op de samenleving, heeft het helemaal fout. Cultuurverschillen zijn niet per definitie problematisch voor de maatschappij, en wel om een handvol redenen.
Het is een heel simpel argument, maar niettemin rotsvast: aversie tegen cultuurverschillen is, zoals ik zojuist al opmerkte, een belangrijke oorzaak van segregatie. Wat een naar woord is het eigenlijk, daar begint die negatieve houding al mee: degene die het woord heeft bedacht, was waarschijnlijk behoorlijk anti-buitenlanders en vond dat die maar fijn gescheiden moeten blijven van de autochtone bevolking. Dat is precies wat de problemen veroorzaakt: nieuwe Nederlanders blijven gescheiden van de ‘’authentieke’’ Nederlanders omdat ze niet als Nederlanders worden gezien. Hoe moeilijk moet het voor deze mensen wel niet zijn om uit hun eigen land te vertrekken en opnieuw te beginnen in een compleet vreemde wereld? Als ze dan ook nog eens niet met open armen worden onthaald en zelfs niet het gevoel krijgen dat ze hier mogen zijn, dan stimuleert dat de integratie niet erg. Is het dan zo’n wonder dat ze in hun eigen wijken vastgeplakt blijven, de taal niet leren en zich vastklampen aan hun eigen gebruiken?
De negatieve houding tegenover cultuurverschillen en nieuwe Nederlanders in het algemeen is niet de enige oorzaak. Er lijkt sprake te zin van een behoorlijk zwart-witte visie op ons land als immigratieland, alsof er inderdaad maar twee invalshoeken mogelijk zijn en er geen gulden middenweg bestaat. Dat heeft natuurlijk ook weer met die houding te maken: aan de ene kant staat de groep die niets van buitenlanders moet hebben en aan de andere kant staan degenen die ze juist graag willen opvangen. Door die behoorlijk bekrompen opstelling is het heel moeilijk, zo niet onmogelijk om de voordelen van cultuurverschillen te zien. Het maakt niet uit waarin je gelooft, maar elke mens heeft de vrije wil gekregen bij zijn geboorte, waarom gebruiken we die dan niet? Zijn we zo bang voor de complicaties die anders denken met zich meebrengt dat we maar gewoon lekker makkelijk het één of het ander kiezen? In dit geval maar gewoon het vóór of het tegen, het zwart of het wit? De PVV of de SP? Is het echt zo moeilijk geworden om zelf na te denken over je eigen mening?
BronProblematisch voor de samenleving worden cultuurverschillen pas als ze niet opgelost worden. Naast een positieve houding – en noem me gerust een onrealistische optimist, maar positivisme is de sleutel tot veel meer dingen dan je zou denken – is er ook niets mis met wat lef. Lef om de handen uit de mouwen te steken. Die samenleving is heel leuk en aardig, maar zonder onze hulp redt-ie het echt niet. Wij zijn degenen die in de maatschappij leven, dus ook degenen die de maatschappij moeten onderhouden. Wie zo bang is voor cultuurverschillen, kan maar één ding doen: aan de slag gaan om ze weg te werken, want hoe langer ze voortkabbelen, hoe ernstiger ze worden – en hoe ernstiger ze worden, hoe meer ze neigen naar een verandering in échte problemen. Het hoeft ook allemaal niet zo moeilijk te zijn: geef bijles aan een kind met een taalachterstand, leer een Marokkaanse vrouw stamppot boerenkool maken, ga in een gezonde discussie over de opvoeding of leg de buurman vriendelijk uit hoe de Nederlandse wet in elkaar zit. Het cliché is gewoon waar: een betere wereld begint bij jezelf. Minder cultuurverschillen, dat begint bij jezelf. Het begint bij een heel kleine bijdrage.
Ten slotte is er nog een laatste en misschien wel het meest vanzelfsprekende argument. Mensen die zeggen dat cultuurverschillen leiden tot problemen in de samenleving, zijn over het algemeen vrij bekrompen van geest. Met andere woorden, ze willen niet zien wat voor goeds een andere cultuur kan doen voor hun eigen referentiekader. Zou het niet ontzettend saai zijn als iedereen maar gewoon hetzelfde in elkaar zat, op dezelfde manier zijn leven leidde en hetzelfde over de dingen dacht? Zouden we daar op den duur niet doodmoe van worden? Als je op een gewone doordeweekse dag in de stad loopt en je kijkt om je heen, dan is de kans groot dat je veel goed geïntegreerde allochtonen ziet lopen: zakenmannen, vernederlandste kinderen, vrouwen die shoppen bij H&M en hun hoofddoek combineren met jeans… zij hebben zich laten verrijken door onze cultuur, zijn er beter van geworden en hebben hoogstwaarschijnlijk door onze cultuur de nieuwe start gekregen waarvan ze droomden. Maar andersom geldt het ook: hoeveel mensen eten er niet geregeld wraps, loempia’s, nasi, moussaka of welk buitenlands gerecht dan ook?
BronBovendien, wat wordt er verstaan onder problematiek in de samenleving ten gevolge van cultuurverschillen? Worden er banen weggekaapt door nieuwe Nederlanders? Gaat het onderwijs erop achteruit? Zijn de politieke strubbelingen te wijten aan de vele allochtonen? Volgens mij niet. Volgens mij is dat meer een geval van uitvluchten zoeken dan een echte oorzaak-gevolgrelatie. Ik denk dat wij autochtone Nederlanders er goed aan zouden doen onze geest eens wat meer open te stellen voor die cultuurverschillen en vooral voor de culturen in kwestie. Daar zou onze maatschappij waarschijnlijk alleen maar op vooruit gaan.