Eerlijkheid: het woord ”gehandicapt”

Ik heb best wel lang getwijfeld of ik dit stuk wel moest schrijven en daarna of ik het wel online moest zetten – want tja, het blijft het internet, waar je dingen kunt verwijderen maar ze nooit echt weg zijn. Dit is echter iets waar ik me best wel aan erger en waarvan ik op een bepaalde manier het gevoel heb dat ik er iets mee moet doen, al is het maar iets kleins en maakt het niets uit. Ik hoor en lees namelijk vaak dat mensen het woordje gehandicapt gebruiken op een manier die niet klopt met de definitie. Ze bedoelen het dan vast niet kwetsend tegenover mensen als ik, voor wie het een hele sterke betekenis heeft, maar de manier waarop het woord soms gebruikt wordt vind ik op een bepaalde manier respectloos en soms zelfs een beetje pijnlijk.

Het is een beetje te vergelijken met het woordje kanker, al is dat erger. Mensen schelden ermee en in mijn ogen is dat heel erg respectloos tegenover de mensen die het hebben (gehad) of er iemand door zijn verloren. Schelden met kanker is als zout in een toch al heel erg pijnlijke open wond strooien: je veroorzaakt alleen nog maar meer pijn en negativiteit terwijl dat volstrekt onnodig en zinloos is. Datzelfde gebeurt met tyfus, tering, pokken en nog meer ernstige ziektes die nu misschien niet (meer) zoveel voorkomen als kanker maar nog steeds heel erg heftig, pijnlijk en levensveranderend zijn. Ik gebruik die woorden in ieder geval nooit om te vloeken – wat ik sowieso probeer te vermijden – en vind het enorm pijnlijk als ik het lees of zie. Nu heb ik een beetje hetzelfde gevoel bij het gebruik van het woordje gehandicapt op zo’n manier. Misschien slaat het wel nergens op en ben ik de enige die er last van heeft, maar dat is dan maar zo.

Ik merk het vooral bij mensen die ik niet persoonlijk ken en voor zover ik weet ook niet veel weten over wat het betekent om gehandicapt te zijn. Want daar zit ‘m de kneep: ze hebben geen idee wat het is. Hoe het wel voelt en hoe het niet voelt, wat het wel inhoudt en wat het niet inhoudt. En daar denken ze ook totaal niet over na, vinden ze niet belangrijk – wat ik op zich ook wel snap. Maar het is toch een soort van belediging. Als iemand zegt ”gast, je bent toch niet gehandicapt” of ”ik heb een gehandicapte hand” dan voelt dat voor mij alsof die persoon op een bepaalde manier de spot drijft met mij en met alle mensen die wél gehandicapt zijn. Het getuigt gewoon niet van respect en niet van solidariteit, terwijl gehandicapt zijn juist heel veel om het lijf heeft, heel pijnlijk en heel invloedrijk kan zijn. Dat je er grappen over maakt begrijp ik wel, dat is alleen maar het positieve eruit halen en het niet allemaal zo zwartgallig zien – niets mis mee. Maar ik vind het vervelend als iemand die absoluut niet weet hoe mijn situatie is, zo’n soort opmerking maakt, waardoor het echt iets ontzettend negatiefs krijgt. Het punt is vooral dat ik me door zo’n opmerking niet zozeer gekwetst voel in het gehandicapt zijn, maar veel meer in het Vivian zijn, dat is het ‘m eigenlijk. Mensen die zulke opmerkingen maken, scheren eigenlijk iedereen die gehandicapt is over één kam, wat natuurlijk compleet onterecht is: iedereen zit in een andere situatie, heeft andere beperkingen én andere mogelijkheden. Maar we zijn niet alleen gehandicapt, we zijn ook onszelf: een persoon, een talent, een karakter. Dat is het negatieve etiket dat aan opmerkingen plakt, die geven mij het idee dat gehandicapte mensen alleen maar gehandicapt en zielig en niets-kunnend zijn. Terwijl dat zo ver van de waarheid is als maar kan: we zijn personen, we kunnen ook dingen wél – en niemand is perfect.

Dat wilde ik maar even zeggen.