Doelstellingen en to do’s

Bron beeld: Picjumbo

Ik ben altijd een groot fan geweest van to do-lijstjes maken omdat ik dan het overzicht op een prettige manier behoud en bovendien op een fijne manier kan bijhouden wat ik allemaal doe op een dag. Maar ik heb gemerkt dat takenlijstjes ook een flinke aanslag kunnen plegen op je zelfvertrouwen en eigenwaarde, zeker in een periode dat het niet zo lekker met je gaat. Dan worden het lelijkerds die je intimideren en de grond in boren, en vaak nog om de verkeerde redenen ook. Ik vond het tijd om daar dus eens iets aan te gaan doen!

Het idee van het to do-lijstje

Denk nu vooral niet dat ik mijn bullet journal, al mijn to do-blokjes en mijn to do-apps naar de verdoemenis heb geholpen: ik zweer het namelijk niet af. Maar ik ben erachter dat in veel gevallen vooral het idee van het to do-lijstje ervoor zorgt dat je er eentje gaat maken. Gewoon omdat het zo mooi en interessant staat in je app, op je bureaublad of in je notitieboek of weekplanner of agenda of waar dan ook. Het geeft het idee dat je een drukbezet persoon bent, dat je veel interessante dingen te doen hebt, dat je dagen nooit saai zijn en dat je vol vuur gaat voor wat je te doen hebt. En geef toe: dat is een fijn gevoel. Het maken van het takenlijstje geeft je een interessant gevoel en nou ja, dat is fijn. En handig, want je behoudt het overzicht en je kunt prioriteiten stellen.

Begrijp me dus vooral niet verkeerd, want takenlijstjes zijn eigenlijk gewoon essentieel als je productief moet zijn. Ik maak ze nog bijna elke dag en zeker als ik veel voor school moet doen zijn ze onmisbaar, maar ook voor mijn blog: ik moet echt op een rijtje hebben staan wat ik nog moet schrijven en wat er achter de schermen moet gebeuren, anders raak ik heel snel de draad kwijt. Maar waar het om gaat, is dat je snel de fout begaat dat je je takenlijstje om de verkeerde reden maakt.

Moeten, willen, vinden moeten

Let me explain myself.  Taken kun je over het algemeen opdelen in drie categorieën: dingen die echt moeten, dingen die je wilt en dingen waarvan je vindt dat ze moeten. In een ideale wereld is het onderscheid heel duidelijk, maar helaas is deze wereld verre van ideaal en loopt het dus allemaal nogal door elkaar. Neem nou mijn blog: niemand zegt dat ik moet bloggen, alleen ik zelf. Vallen taken voor mijn blog dan in categorie 1, 2 of 3? Tja, dat is niet zo makkelijk. Anders is het bijvoorbeeld met studietaken: een essay bijvoorbeeld is duidelijk categorie 1. Maar… het samenvatten van studiestof voor een tentamen is dan weer categorie drie, want er zijn tal van mogelijkheden om je voor te bereiden op een tentamen en verplicht samenvatten heb ik nog nooit meegemaakt.

Wat is nu eigenlijk het punt? Als je een to do-lijstje maakt, duw je alles wat je daarop zet eigenlijk in de categorie ”moeten.” Maakt niet uit van wie het moet en of je het ook wilt, het moet. En omdat het moet, krijgt het een nare bijsmaak. Eigenlijk gaat het willen-aspect er dan vanaf: dat is wat ik heel erg merk als ik takenlijstjes maak voor mijn blog. Dan wordt het zo geforceerd en verdwijnt bij mij de geestdrift. Niet altijd hoor, want ik vind het ook altijd leuk om een lijstje te maken en dat te versieren en zo. Maar… tja. Eigenlijk is het best wel een rotgevoel als je aan het eind van de dag nog een hele grote takenlijst hebt waar bijna niets op afgestreept is. Zo lekker als het voelt om een lijst te hebben met heel veel vinkjes, zo rot voelt het om een lijst te hebben met weinig vinkjes. Zeker als je in een periode zit dat je qua gezondheid minder uit je vingers krijgt dan je zou kunnen als je je goed zou voelen. En datzelfde gevoel krijg ik dus als ik bijvoorbeeld op het lijstje zet dat ik wil lezen of een serie wil kijken: dingen die leuk zijn, maar als ik ze aan het eind van de dag niet heb gedaan omdat ik meer zin had in een spelletje of een film. Dat is toch idioot? Je schuldig voelen omdat je iets wat leuk hoort te zijn niet hebt gedaan, omdat je iets hebt gedaan wat ook leuk was?

Oplossing 1: lieve to do-lijstjes

Tja, hoe los je het op? Ik heb inmiddels wel ontdekt wat het beste werkt. Soms zijn er nu eenmaal dingen die moeten en dat is ook helemaal geen probleem, want daardoor leer je verantwoordelijkheid en discipline en productiviteit en zo. En soms is het ook gewoon leuk om op deze manier met takenlijstjes te werken. Maar zeker als het niet zo lekker gaat qua gezondheid of om welke reden dan ook, is er een techniek om te zorgen dat de kans kleiner is dat je aan het eind van de dag een nog onafgemaakt to do-lijstje hebt. Dames en heren, ik stel u voor: het lieve to do-lijstje.

Het is heel simpel: je maakt eigenlijk twee lijstjes. Het eerste lijstje is het moet-lijstje: dat zijn je prioriteiten. Zorg ervoor dat dit niet meer dan een beperkt aantal taken zijn: bij voorkeur 3, maar 5 kan ook als je dat prettiger vindt. Probeer de taken compact te houden, dus niet, in mijn geval, onderwijspsychologie samenvatten, maar hoofdstuk 1 van onderwijspsychologie samenvatten. Vermijd subtaken, daardoor wordt het lijstje weer groter en complexer en dat willen we niet. En probeer goed te bedenken of het echt moet of dat je het wilt. Bovenaan de lijst zet je Ik moet vandaag… Bedenk dat je ook dingen als boodschappen doen, de hond uitlaten of naar de apotheek gaan hierop kunt zetten!

Onder het moeten-lijstje maak je een nieuw lijstje, het willen-lijstje. Hierop schrijf je alles wat je wilt doen, maakt niet uit wat. Gebruik hiervoor bij voorkeur een ander taakicoontje: ik werk bijvoorbeeld met hokjes (bullets) voor het moeten-lijstje en rondjes voor het willen-lijstje. Bovenaan zet je Ik wil vandaag… Het maakt niet uit wat je hier allemaal op zet: een blog schrijven, blogs lezen, een boek lezen, een seriesmarathon houden, een wandeling maken, met de kat kroelen, maakt allemaal niet uit. Als het maar dingen zijn die je graag wilt. Je zult merken dat deze dingen dan veel minder als een verplichting gaan voelen en datje er minder mee zit als je items niet hebt kunnen afvinken. Nog een leuke trouwens: gebruik verschillende afvinkicoontjes. Voor het moeten-lijstje gebruik ik vinkjes, voor het willen-lijstje zet ik krulletjes. Met een roze marker. Omdat het kan. En ik scheid mijn lijstjes van elkaar met washitape, ook omdat het kan. Want er is niemand die zegt dat takenlijstjes er niet leuk uit mogen zien (en dat er meer tijd gaat zitten in het maken en versieren van het lijstje dan in het afvinken van de taken is eh, bijzaak).

Oplossing 2: doelstellingen

Als het lieve to do-lijstje niet echt iets voor je is, kun je het anders aanpakken: met doeltellingen. Dat biedt wat meer perspectief en het helpt je ook om de dingen in context te blijven zien, in de zin van of het echt belangrijk is en of je er echt iets aan hebt. Deze methode kost wel wat meer tijd: die moet je jezelf ook gunnen. Ik gebruik dit ook en hoewel ik er niet heel veel mee bezig ben, helpt het me wel om wat relaxter met mijn taken om te gaan.

Dit is hoe het werkt. Neem even de tijd en formuleer dan 3 doelstellingen. Het maakt niet uit waar ze over gaan, maar probeer wel in de lange termijn te denken, dus een beetje in de zin van wat wil ik bereiken en hoe wil ik mijn leven leiden. Je kunt natuurlijk ook voor de korte termijn kiezen als je dat prettiger vindt: ik heb allebei gedaan. In ieder geval formuleer je 3 doelstellingen en die ga je gebruiken als basis voor je doen en laten. Ik heb bijvoorbeeld als doelen: (1) mezelf gelukkig maken (2) naar mijn lichaam luisteren en (3) mijn dromen najagen. Vrij abstract, maar hier valt eigenlijk alles wel onder wat ik dagelijks doe of niet doe. Mijn tweede drietal doelen is als volgt: (1) mijn bachelor aan de lerarenopleiding halen (2) mijn blog laten groeien en (3) een schrijfcarrière opbouwen. Je kunt het zo indelen als je zelf wilt.

Zorg ook dat je weet wat je doelstellingen inhouden: naar mijn lichaam luisteren betekent bijvoorbeeld veel rust nemen, mezelf niet voorbij lopen en niet vergeten dat ik ziek ben en mezelf gelukkig maken betekent alles doen wat ik leuk vind, van lezen tot aan mezelf werken. Mijn dromen najagen heeft te maken met het schrijven en het onderwijs en met nog wat andere dingetjes (zelfstandigheid, reizen, inspireren). De tweede rij doelen heeft hier heel veel mee te maken: dat is eigenlijk een verfijning van de eerste rij.

Waar het om draait, is dat je bij het bepalen van j dagelijkse taken en doelen probeert na te gaan: draagt dit bij aan het bereiken van mijn grote reeks doelstellingen? Soms zijn er dingen die gewoon moeten gebeuren, maar dan kun je het soms ook nog wel zo draaien dat ze bijdragen aan je toekomstig geluk (de belastingen afhandelen moet je bijvoorbeeld doen als je financieel goed wilt blijven zitten). Draagt het niet echt iets b ij aan je doelen, op geen enkele manier, dan moet je misschien overwegen het uit het raam te gooien. Voorbeeld: ik geloof niet dat Kroatisch leren iets bij zou dragen aan mijn toekomstige carrière of mijn persoonlijke of lichamelijke geluk.

Hoe pak ik het aan? Simpel: to do’s voor school moet ik doen om mijn onderwijsdoel te bereiken. Bezig zijn met mijn blog wil ik doen om die te laten groeien en mijn schrijfvaardigheid te ontwikkelen. Andere dingen, zoals lezen, series kijken, spelletjes spelen en aan mezelf werken doe ik omdat ik er gelukkig van word en vaak ook omdat het mijn lichaam rust geeft. Sommige dingen moeten gewoon en passen er niet echt in, maar veel dingen hebben wel iets te maken met je doelstellingen en op die manier kun je jezelf motiveren om ermee aan de slag te gaan en te blijven. Bovendien geeft het een goeie check om je ervan bewust te blijven of de dingen die je vindt dat je moet doen wel echt nuttig zijn voor jou, je groei en je toekomst!

Hoe zorg jij dat je takenlijstjes niet frustrerend worden?