De waarde van een glimlach

Op vakantie in Italië hebben we veel grote steden bezocht: Verona, Venetië, Padua, Bologna en Milaan. Steden waar mensen van over de hele wereld naartoe komen vanwege de toeristische attracties, de cultuur en het eten. Net zoals in Rotterdam, Parijs en eigenlijk elke wereldstad waren er, vooral in Milaan, erg veel zwervers en bedelaars. Nu kan ik daar op zich wel tegen omdat ik het vaker heb gezien, maar dat betekent niet dat ik het niet naar vind om te zien. In Milaan zaten de straten vol met dit soort mensen en daar schrok ik toch wel van: nu, bijna twee weken later, spookt het nog steeds door mijn hoofd.

Ik vind het altijd moeilijk om naar deze mensen te kijken. Ze zitten in elkaar gedoken in hoekjes, met superdikke dekbedden of slaapzakken om zich heen – zelfs al is het dertig graden – brabbelen wat en gebaren omslachtig naar de potjes, blikjes of hoofddeksels die voor ze op de grond staan, waar soms argeloos wat munten of briefgeld in gegooid wordt door voorbijgangers. Een goede daad, waar ze verder niet teveel over willen nadenken. Wij doen het eigenlijk nooit, geld geven aan bedelaars of zwervers. Wel eens aan de draaiorgelman in het winkelcentrum of aan van die levende beelden, maar alleen als ze echt leuk zijn. Maar nooit aan bedelende daklozen. Ik ben het daar ook wel mee eens, want … tja. ik vind het altijd heel zielig om mensen zonder huis, zonder geld en zonder bezit op straat te zien en ik heb snel te doen met mensen die lijden. Maar aan de andere kant denk ik: ze leven in een welvarend land waar de dingen goed geregeld zijn, dus ze kunnen vast wel een uitkering krijgen en een minimumbestaan leven, met in ieder geval een dak boven hun hoofd en voldoende eten. Maar ze zitten hier, te bedelen. Dat betekent dat ze waarschijnlijk geen recht hebben op een uitkering, vanwege een verslaving – wat ook weer terug te voeren valt op het bedelen, want daar willen ze geld voor – of omdat ze crimineel actief zijn. En dan denk ik… mensen die hun geld niet gebruiken om een leven op te bouwen, maar om aan hun verslavingen toe te geven, verdienen mijn hulp eigenlijk niet.

Maar toch…toch steekt het op een bepaalde manier als ik zo iemand zie. Vooral met van die treurige gezichten,of als het mensen zijn in situaties die me aan het hart gaan: een moeder met een gehandicapte dochter – al geloof ik daar dus echt niets van want dat kind zou heus wel hulp krijgen, maar de herkenning – een man met een nest jonge poesjes of hondjes, zwerfhonden die bij hun baasje liggen, kinderen à la Oliver Twist die om eten en geld bedelen… dat steekt, het doet een soort van pijn om die mensen te zien, het wekt medelijden op. Ook al weet ik dat het ofwel bedriegers zijn die geld willen voor een verslaving, ofwel mensen die hun lot aan zichzelf te danken hebben, het raakt me gewoon. Overigens is dat niet zo met van die jongens die overal in grote steden nepmerktassen en kitschy sieraden verkopen, dat vind ik gewoon pure oplichterij en dat verdient mijn medelijden niet. Maar de mensen… de arme oude vrouwtjes en mannetjes, de kansloze kindertjes… en soms, als ik naar zo’n gezicht kijk, kan ik me gewoon niet voorstellen dat het oplichters zijn en dan zie ik gewoon hoop, verdriet, berustende gelatenheid…  en dat vind ik zo naar.

Geld geven doe ik nooit, want daarvoor is mijn angst dat het oplichters zijn te groot. Maar ik glimlach wel altijd naar ze in het voorbijgaan. Altijd. En dan glimlachen ze terug, wat me een fijn gevoel geeft. Gewoon, omdat ik op die manier het idee kan hebben dat ik ze toch een heel klein beetje help. Dat ik misschien hun dag goed heb gemaakt, ze een beetje heb opgevrolijkt door ze te laten weten dat het me niet onverschillig laat. Zoals de man op de afbeelding hierboven; een glimlach of een knuffel kan zoveel waard zijn.

Of dit, ook een mooie manier om iemand te helpen die het écht zwaar heeft zonder eigenlijk te helpen: