De elevator pitch en chronisch ziek zijn

Stel: je staat om het even waar in een lift en er komt iemand binnen die jouw leven compleet zou kunnen veranderen op het gebied van je carrière. Je hebt minimaal één en maximaal vijf minuten om jouzelf, jouw ideeën, visies, dromen, ambities en capaciteiten aan die persoon te pitchen, om hem ervan te overtuigen dat jij een prachtige aanwinst bent. Wat vertel je dan? En vooral: wat vertel je wel en wat vertel je niet? Dat is het principe van de elevator pitch: je bewust maken van hoe jij jezelf zou presenteren aan iemand die je je droombaan kan geven. Heel leuk en boeiend om over na te denken, en je weet maar nooit: wie weet ontmoet je zo iemand wel eens echt. Maar… hoe doe je dat als je chronisch ziek bent, zichtbaar dan wel onzichtbaar? Wat vertel je dan wel… en niet?

Wat zou ik vertellen?

Ik vind het heel leuk om over te brainstormen: wat nou als ik zo iemand tegen zou komen? Zou ik het dan hebben over mijn ideeën over leven en geluk en genieten en persoonlijke ontwikkeling, over het beste uit jezelf halen en sterker worden van tegenslagen? Waarschijnlijk wel, maar alleen als het echt iemand zou zijn die daar verstand van heeft: die mij zou kunnen helpen met het oprichten van een stichting of een politieke partij. Maar misschien zou ik juist wel iemand tegenkomen die in het onderwijs werkt: dan zou ik praten over mijn visie op gepersonaliseerd lesgeven, over het vak Nederlands en hoe dat leuk én nuttig gemaakt moet worden, over hoe de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen door docenten ondersteund moet worden, over het trainen van de executieve functies, over het bevorderen van lezen, over docentencompetenties en leerlingbegeleiding. Of misschien zou ik wel een topuitgever tegenkomen die mij een contract zou kunnen aanbieden: dan zou ik het hebben over alle verhalen die ik zou willen vertellen over kwetsbare personen met inspirerende mogelijkheden.

Als je een onzichtbare aandoening hebt

Je raadt het al uit bovenstaand stukje: ik zou de kostbare tijd vooral gebruiken om uit de doeken te doen wat ik waard ben – ook omdat het wel even duurt voor ik mijn hele ziekteverhaal heb verteld. Mijn rolstoel kan ik niet omheen, en door daar juist niets over te zeggen, laat ik weten dat ik er geen probleem van maak. Wanneer je chronisch ziek bent en tijdens zo’n elevator pitch niets zegt over je onzichtbare aandoening, heeft dat als voordeel dat de persoon met wie je praat, niet op voorhand al vooroordelen hebt over wat je wel en niet kunt (denk aan: ze is vast vaak moe, verzuimt veel, kan niet reizen enzovoorts). Je kunt je dan helemaal richten op jouw verhaal als volwaardig persoon. Het nadeel? Er ontstaan misschien misverstanden, want er zullen toch dingen zijn die lastig voor jou zijn – en misschien heeft dat inderdaad wel te maken met reizen, moeheid of een kwetsbaar immuunsysteem. Je moet dus overwegen om eerlijk te zijn zodat die beperkingen geen probleem vormen… maar je zou dan ook kunnen overwegen om alleen eerlijk te zijn over de dingen die echt van dagelijks belang zijn.

Als je een zichtbare aandoening hebt

En dan is er nog de andere kant: je hebt een zichtbare aandoening, bijvoorbeeld wat betreft horen of zien, je zit in een rolstoel of iets dergelijks. Bij mij is dat dus deels het geval, en zoals ik al zei kies ik ervoor de focus te leggen op wat ik te vertellen heb over míj, niet over de aandoeningen. Zo laat je meteen zien dat jij je niet laat definiëren door je ziekte, dat je echt iets waard bent. Een nadeel hiervan kan zijn dat het misschien overkomt alsof je in de verdediging schiet, bij voorbaat bang bent voor afwijzingen óf dat je jouw problematiek helemaal negeert, en daarmee maak je natuurlijk ook geen prettige indruk. Je zult dan een middenweg moeten vinden, en die ligt misschien in het positief wenden van je beperkingen door ze te koppelen aan waar je goed in bent. Vaak zitten daar heel krachtige verbanden in, of juist mogelijkheden tot compensatie.

De eerste en tweede indruk

Zo’n elevator pitch draait om de eerste indruk. De kans is natuurlijk klein dat je ooit echt een potentiële werkgever of ander prominent figuur tegenkomt in een lift, maar dit concept is ook toe te passen op sollicitaties of ontmoetingen met mensen die je aan werk kunnen helpen. Een eerste indruk is ontzettend waardevol omdat die bepaalt hoe je onthouden wordt, waar mensen de focus op leggen en wat ze aan jou aantrekt. Voor mij is dat reden om de aandacht vooral te richten op wat ik waard ben, zodat de eerste indruk die ik achterlaat gaat om mijn echte identiteit. Een tweede indruk zou dan meer kunnen gaan om de diepere lagen, zoals beperkingen. Het is een afweging die je moet maken: vertel je meteen alles met het risico op vooroordelen en afwijzingen, vertel je niets met het risico op misverstanden of vertel je alleen bepaalde dingen met het risico op onverwachte wendingen in je ziekteverhaal? Hoe wil jij overkomen? Hoe vertel jij jouw verhaal en welke rol speelt jouw ziekte in dat verhaal?

Wat zou jij zeggen in een elevator pitch?