Als je jezelf beschouwt als een schrijver – maakt niet uit of dat van verhalen, blogs, gedichten of wat dan ook is – dan zijn er twee dingen heel belangrijk: dat je ten eerste alles zoveel mogelijk op gevoel doet en op je eigen manier, want het moet voor jou werken. Ten tweede: dat je er ook daadwerkelijk mee aan de slag gaat. Dat je op zóek gaat naar wat voor jou werkt, naar jouw eigen manier van schrijven, naar jouw sterke en minder sterke punten, en dat je die leert gebruiken. Doe je dat niet, dan zal het daadwerkelijke schrijven veel lastiger zijn. Daarom een soort hulplijstje van 5 deugden en 5 zonden van een schrijver, oftewel: eigenschappen die je vooral moet hebben en eigenschappen die je maar beter vaarwel kunt zeggen!
De 5 deugden van de schrijver
Met deugden bedoel ik eigenschappen die je enorm kunnen helpen bij het schrijven, die ervoor kunnen zorgen dat je steeds verder komt en dat je je blijft ontwikkelen en dat je echt iets kunt bereiken op schrijfgebied. Natuurlijk gaat dit niet voor iedereen op, maar wie weet herken je je erin!
Discipline
Als je wilt schrijven, zul je moeten doorzetten. Het zal lastig zijn en er zullen momenten zijn dat je wilt opgeven, maar je hebt echt discipline nodig om iets te bereiken met je schrijfsels! Discipline om aan de slag te gaan en dóór te gaan en jezelf tot de toppen van je kunnen te duwen, maar ook discipline om je niet te laten afleiden door alles wat niet met het schrijven te maken heeft. Schrijven is schrijven, niet bezig zijn met muziek of je smartphone of YouTube. Discipline is dus vooral de kracht om daadwerkelijk te schrijven!
Observatievermogen
Inspiratie kan overal, werkelijk óveral op de loer liggen. Je moet er alleen voor open staan: kijk om je heen als je op straat loopt, luister naar de gesprekken van mensen in je omgeving, kijk naar ze, luister naar de geluiden die je om je heen hoort, ruik en proef en voel en associeer alles wat je waarneemt met herinneringen, emoties, scènes, karaktertrekjes en noem het maar op. Stel jezelf open voor de wereld en dan zal de wereld je fantastische verhalen bezorgen! Maar observatievermogen betekent ook dat je moet durven luisteren naar je personages als ze tegen je praten, dat je open moet staan voor de waarnemingen in de wéreld van je personages.
Durven loslaten
Een goede schrijver weet dat hij soms de controle moet laten vieren en het verhaal moet loslaten om het beter te kunnen maken. Af en toe nemen de woorden een loopje met je en sturen zíj het verhaal in plaats van dat jij de koers bepaalt, en dat kan soms prachtige wendingen opleveren. Maar dan moet je wel durven loslaten en achterover durven leunen om te kijken wat er gebeurt!
Inzicht
Inzicht in jezelf, in wat er speelt bij andere mensen, in wat wel en niet werkt in een verhaal of ander schrijfproduct, in zaken als cultuur en politiek en maatschappij: als je inzicht hebt in hoe dingen en mensen in elkaar zitten, lukt het je veel beter om een realistisch verhaal te schrijven. Je hebt inzicht nodig om te weten wat wel en niet werkt, maar ook om te kunnen úitproberen wat wel en niet werkt en om dat weer in je voordeel te gebruiken.
Creativiteit
Spreekt eigenlijk voor zich, toch? Elke schrijver moet een beetje creatief zijn. Met namen, locaties, verhaallijnen, details en noem het maar op: creativiteit zorgt ervoor dat je schrijfproduct spanning en emotie krijgt, dat het echt gaat leven én dat het echt van jou wordt! Oftewel: creativiteit brengt persoonlijkheid naar voren in wat je schrijft en dat is net zo belangrijk als een goede techniek.
De 5 zonden van een schrijver
Tja, dit is natuurlijk enorm subjectief: wat voor de een niet werkt, kan voor de ander juist heel goed werken. Zie het als mijn persoonlijke opvatting over eigenschappen die je tijdens het schrijven niet echt veel verder helpen, die je schrijfproces kunnen blokkeren en waarmee je het jezelf knap lastig kunt maken.
Uitstelgedrag
Van uitstel komt afstel. Ik weet zelf hoe erg het is: als je met een nieuw project moet of wilt beginnen, maar jezelf er simpelweg niet toe kunt zetten. Het is een rotgevoel, maar juist daarom moet je uiteindelijk gewoon die eerste zinnen op papier gaan zetten en vervolgens moet je dat steeds weer opnieuw doen. De magie van schrijven vindt plaats door het gewoon te dóen en dus moet je toch echt aan de slag, vroeg of laat.
Te kritisch zijn
Ik heb met vallen en opstaan geleerd dat het niet werkt om vanaf het begin al meteen heel kritisch te zijn op jezelf. Over elke zin, elk woord zelfs, is wel iets negatiefs te zeggen – maar als je de stem van jouw innerlijke criticus steeds aan het woord laat, ben je jezelf eigenlijk alleen maar de grond in aan het stampen en dan kom je niet verder. Te kritisch zijn zorgt ervoor dat je niet meer verder durft én dat je blijft hangen in constant willen verbeteren. Gewoon schrijven en pas aan het einde kijken wat je kunt verbeteren, werkt veel beter.
Te perfectionistisch
Net als te kritisch zijn is het niet handig om te perfectionistisch te zijn, ook al is het een valkuil waar je snel in terecht komt. Meteen een bestseller willen schrijven en het liefst in niet meer dan een maand tijd. Meteen elke scène goed willen doen, meteen alle personages fantastisch geweldig willen maken. Dat werkt niet: schrijven is een proces van vallen en opstaan, uitproberen en schrappen, en niets is meteen perfect. Sterker nog: grote kans dat je na het afmaken van je boek nog steeds niet tevreden zult zijn. Dat is de schaduwzijde van het schrijven.
Te conservatief
Hiermee bedoel ik dat je bang bent om iets uit te proberen. Bang dat het niet zal werken, bang dat je het niet leuk zult vinden… kortom, dat je bang bent. En ik snap het, het is ook eng – ik vond het doodeng om mijn vorige roman te schrijven, waar heel veel van mezelf in zat. Maar door het gewoon te doen, word je alleen maar sterker als schrijver en dat is zó belangrijk! Daarnaast: zolang je het voor jezelf houdt, is er niets verloren en kun je het altijd weer deleten.
Hoogmoed
Een laatste minder positieve eigenschap is hoogmoed. Te kritisch of te perfectionistisch zijn helpt je niet verder, maar te positief zijn over wat je schrijft ook niet! Je moet kunnen zien wat er beter kan, je moet verschillende opties kunnen zien en je moet durven veranderen en schrappen. Als je alleen maar enthousiast bent over alles wat je schrijft, ontzeg je jezelf de mogelijkheid om je schrijfsels nog béter te maken, nog diepgaander, nog sterker. Met alles wat jij doet om je tekst te verbeteren, wordt de tekst namelijk ook echt beter, alleen al omdat je er zo mee bezig bent. Durf dus je fouten en minder mooie keuzes te zien!
Wat zijn volgens jou belangrijke eigenschappen van een schrijver?
Wat een fijn lijstje! Ik merk inderdaad dat ik vooral het kritisch zijn op mezelf overboord moet gooien. Het helpt bij mij vaak om gewoon maar ergens te beginnen. Als je te lang nadenkt over de eerste zin, wordt die zin er vaak niet veel beter op. Ik denk dat je als schrijver dus ook een beetje impulsief moet zijn, al weet ik niet of dat helemaal het juiste woord is 😉
Romy onlangs geplaatst…Nederlandse series: mijn 5 favorieten
Afgaan op je gevoel inderdaad, dat probeer ik ook steeds meer te doen en dat werkt het allerbeste!
Weer een heel duidelijk verhaal. Ik heb inmiddels wel geleerd om maar gewoon te beginnen met schrijven. Schrappen kan altijd nog. En zoals je zegt, soms levert het al schrijvende leuke vondsten op.
Armande onlangs geplaatst…Kerstkaarten maken met aardappelstempels, lekker snel
Ik denk dat ik vooral te streng ben voor mezelf. Dat probeer ik beetje bij beetje af te leren maar blijkbaar maakt het toch deel uit van wie ik ben. Strenger voor mezelf dan voor anderen. Ik vind het ook nog steeds moeilijk om complimentjes te geloven.
zwartraafje onlangs geplaatst…Wel/niet Boekenfan
Het is ook niet per se erg om streng voor jezelf te zijn denk ik, als je het maar af en toe kunt loslaten – en dat is natuurlijk bizar moeilijk.