Een poosje terug schreef Joany van Craving Pages een artikel over uitgevers die geen ebooks uitgeven en wat ze daarvan vond. Ik vind dat al heel lang een vet interessant onderwerp, deels omdat het vrij controversieel genoemd kan worden. Het verschil in prijs tussen de digitale en fysieke versie van een boek roept namelijk veel reacties op, evenals het feit dat mensen illegale ebooks downloaden of zelfs verkopen. Geen ebooks uitgeven lijkt dan een handige oplossing, maar daar kijk ik om verschillende redenen heel anders tegenaan. Ten eerste omdat het absoluut geen eerlijke of logische oplossing is, ten tweede omdat er veel betere oplossingen beschikbaar zijn.
Ik en ebooks
Ik lees graag ebooks. Misschien lees ik die nog wel liever dan fysieke boeken, en daar heb ik redenen voor die voornamelijk te maken hebben met mijn beperking. Ik ben slechtziend en daardoor lezen ebooks voor mij vele malen fijner: het kost minder energie, ik kan het lettertype zo groot maken als ik maar wil en bovendien gaat markeren en opzoeken ook vele malen sneller en gemakkelijker. Audioboeken zijn voor mij geen optie omdat ik naast slechtziend ook slechthorend ben, en hoewel ik zeker wel fysieke boeken lees, vind ik het heel fijn om ook het ebook te hebben en dat bijvoorbeeld ’s avonds te lezen. Ik heb een Kobo Plus-abonnement en lees af en toe ebooks via de bibliotheek, maar het merendeel koop ik. Illegaal downloaden heb ik nog nooit gedaan en is ook absoluut not done in mijn ogen. Kortom: ebooks zijn mijn beste vrienden.
Geen ebooks uitgeven: niet slim
Ik ben dus misschien een beetje bevooroordeeld omdat ik zelf zo dol ben op ebooks en er ook een beetje afhankelijk van ben, maar er zijn nog heel veel andere redenen waarom ebooks – even los van het gebruiksgemak – belangrijk zijn en het dus absoluut niet slim is om ze als uitgever niet te produceren.
Je ontneemt mensen een optie
Er zijn onwijs veel mensen die om onwijs veel redenen graag ebooks lezen. Sommige mensen lezen zelfs alléén maar ebooks: het spaart ruimte, het is ideaal voor onderweg, het is prettig lezen en het is vaak ook nog eens goedkoper. Door als uitgeverij geen ebooks uit te geven, ontneem je mensen een optie: je dwingt ze dan om het fysieke boek te kopen als ze het willen lezen… en dat is niet fijn. Het is in de afgelopen jaren steeds beter mogelijk geworden om te lezen op een manier die voor jou fijn is, en als je daar als uitgever niet aan tegemoet komt… tja, je kunt het authenticiteit noemen, maar ik vind het vooral ouderwets en oneerlijk voor de mensen die de keuze willen hebben.
Minder inclusie
Bovendien is het ook heel erg oneerlijk voor mensen die überhaupt geen keuze hebben en afhankelijk zijn van ebooks. Ik ben zelf slechtziend, maar ik ben wel in staat om een papieren boek te lezen als er geen ebook van is: mensen die echt volledig blind zijn, kunnen dat niet en die hebben ófwel een audioboek, of de ebook-vorm nodig om van een boek te kunnen genieten. En dan heb ik het nog niet gehad over mensen die door een spierziekte of een andere fysieke beperking, inderdaad zoals Joany ook aangeeft, geen boek kunnen vasthouden of de energie niet kunnen opbrengen voor het lezen van de bladzijden. Door geen ebooks uit te geven, sluit je deze mensen uit en draag je niet echt bij aan inclusie in de boekenwereld. Goed bezig, hoor… niet dus.
Minder verkoop
Ik weet niet hoe het met andere mensen zit, maar als er geen ebook beschikbaar is van een boek, denk ik wel twee keer na voordat ik het koop. Misschien kies ik ervoor om het bij de bibliotheek te halen, of ik koop het uiteindelijk toch maar in fysieke vorm… maar dat kan wel een tijd duren, en het is ook nog mogelijk dat ik het boek dan überhaupt niet meer lees. En waarschijnlijk zijn er, dat ben ik ook met Joany eens, mensen die een boek gewoon niet kopen als het er niet in ebook-vorm is. Zo haalt de uitgeverij hun eigen verkoop naar beneden. Ook niet echt slim.
Er zijn betere oplossingen
Uiteraard begrijp ik heel goed dat uitgevers bang zijn voor piraterij en dat ze dat willen tegengaan door dan maar geen ebooks te publiceren. Maar ik denk dat er oprecht betere manieren zijn om die piraterij tegen te gaan die de productie van ebooks ook gewoon mogelijk maken. Bovendien: als mensen er echt op uit zijn om illegale ebooks te verhandelen, dan zijn ze heus vernuftig genoeg om alsnog aan die ebooks te komen. Desnoods door inscannen, fotograferen, het ronselen van pdf-documenten of door zelf het boek over te typen. Je maakt mij niet wijs dat boeken van uitgevers als Lemniscaat niet ergens illegaal te downloaden zijn, ook al hebben ze geen ebooks van hun boeken. Dus of het uiteindelijk echt helpt… dan kunnen we maar beter naar die ebook-vriendelijke oplossingen kijken, nietwaar?
Het ebook meteen verstrekken
Ik kan het duizend keer roepen en nóg ben ik er lyrisch over: uitgeverij Young & Awesome zet bij elk papieren boek een gratis downloadlink naar het ebook achterin. Natuurlijk zitten hier haken en ogen aan – als je in de boekhandel het boek doorbladert, de code onthoudt en het vervolgens downloadt zonder het boek te hebben gekocht, is er geen haan die ernaar kraait – maar het is wel een heel goed idee. Het lijkt me dat het echt niet zo moeilijk is om bij aanschaf van een papieren boek een code toegestuurd te krijgen (pas ná aanschaf dus) waarmee je het ebook ook meteen kunt downloaden. Natuurlijk moet er dan alsnog geld worden uitgegeven door de lezer, maar je moet érgens beginnen én het biedt lezers de optie waar ze zo dol op zijn.
Geef het ebook gratis weg
Als je de websites en sociale media van uitgevers goed in de gaten houdt, zie je dat ze heel soms bij wijze van feestactie een ebook weggeven. Je kunt het dan gratis downloaden via een linkje voor beperkte tijd, en het is vaak een erg goed werkende stunt waarmee een boek veel meer aandacht krijgt en de behoefte aan illegale kopieën kleiner wordt. Best een goed idee voor uitgevers om dit zo af en toe te doen, bijvoorbeeld als een boek net verschenen is of in de vergetelheid dreigt te raken, of om andere redenen.
Neem het boek op in een abonnement
Ja, oké, er zullen genoeg mensen zijn die het niet zien zitten om een klein bedrag per maand te betalen voor een ebook-abonnement met duizenden gratis ebooks. Maar er zijn ook genoeg mensen die dat kleine bedrag er wél voor over hebben, en dan is het heel slim om als uitgever je boek op te laten nemen in zo’n abonnement. Uitgeverij Moon heeft bijvoorbeeld bijna al hun YA-titels in het Kobo Plus-abonnement zitten, en uitgeverij HarperCollins doet veel met Bliyoo, schijnt. Als mensen dan nog steeds liever het boek illegaal downloaden dan voor zo’n abonnement te betalen, tja… dan heb je als uitgever in ieder geval je best gedaan, toch?
Aantrekkelijk aanbieden
Heel eerlijk? Er zal waarschijnlijk altijd piraterij blijven bestaan. Maar daar kunnen mensen die gewoon graag ebooks lezen en daar netjes voor betalen – via een abonnement of gewoon door de boeken te kopen – ook niets aan doen, en het is niet eerlijk om juist die mensen te straffen door dan maar helemaal geen ebooks uit te geven. In plaats daarvan kun je als uitgeverij beter goed je best doen om je ebooks op een aantrekkelijke manier aan te bieden, zodat iedereen de kans krijgt om ervan te profiteren: de trouwe lezers, de uitgever zelf én degenen die in de verleiding komen om illegaal te lezen. Of ze dan het juiste doen met die kans, is aan hen.
Vind jij het een goede zaak als uitgevers geen ebooks uitgeven?
Ik ben het helemaal met je eens. Uitgeverijen beperken de lezers door geen ebooks uit te geven en dat zou echt ontzettend jammer zijn.
Ik ben het helemaal met je eens. Uitgeverijen beperken de lezers door geen ebooks uit te geven en dat zou echt ontzettend jammer zijn.
Haha, ik ben het (voor de verandering lol) HELEMAAL met je eens. Ik lees zelf eigenlijk voor 90% fysieke boeken, maar e-books moeten wat mij betreft wel beschikbaar blijven. Piraterij blijft er toch wel inderdaad. Mensen bewust maken dat het not done is vind ik een betere strategie van uitgeverijen, in plaats van e-books niet eens aanbieden.
Dat is ook een goeie inderdaad: duidelijk maken wat de gevolgen ervan zijn (dus dat er minder geld is om toffe boeken uit te geven) is juist zo belangrijk.
Haha, ik ben het (voor de verandering lol) HELEMAAL met je eens. Ik lees zelf eigenlijk voor 90% fysieke boeken, maar e-books moeten wat mij betreft wel beschikbaar blijven. Piraterij blijft er toch wel inderdaad. Mensen bewust maken dat het not done is vind ik een betere strategie van uitgeverijen, in plaats van e-books niet eens aanbieden.
Dat is ook een goeie inderdaad: duidelijk maken wat de gevolgen ervan zijn (dus dat er minder geld is om toffe boeken uit te geven) is juist zo belangrijk.