Het is al bijna donker als ze uit de lucht komen vallen. De wind drijft ze voort over de stadswallen, ze dwarrelen over de daken, fladderen door de openingen tussen de huizen. Hele straten wervelen ermee vol, het wit steekt af tegen de kinderkopjes. DRINGEND BERICHT AAN DE INWONERS VAN DEZE STAD, staat erop. VERTREK ONMIDDELLIJK NAAR OPEN LAND.
Eerste indruk
Ik weet nog dat dit boek de wereld veroverde: president Obama las het, mijn stagebegeleider en oude docent Nederlands vond het prachtig, de filmrechten werden verkocht en iedereen was er helemaal van in de ban. Ook ik kocht het boek, maar het bleef heel lang ongelezen in de kast staan – zoals dat wel vaker gaat met boeken die de hemel in worden geprezen, want dan ben je bang dat ze zullen tegenvallen. Maar onlangs besloot ik in een opwelling om het boek toch gewoon lekker te gaan lezen, zonder echte verwachtingen: wie weet hoe mooi het kon zijn? Maar helaas heb je ook zonder verwachtingen nog verwachtingen, en ik weet eigenlijk niet zo goed of ze waargemaakt zijn.
Waar het over gaat
Marie-Laure woont met haar vader in Parijs, waar hij als slotenmaker werkt bij het Natuurhistorisch Museum. Marie wordt al op jonge leeftijd blind en leert van haar vader hoe ze haar weg moet vinden in de omgeving. Ze leest Jules Verne en is bijzonder slim, net als de jonge Werner die in een Duits weeshuis opgroeit met een fascinatie voor de radio. Terwijl de vader van Marie-Laure in gevaar komt door een bijzondere steen, raakt Werner van binnenuit betrokken bij de oorlog zonder dat echt te willen. Ze kennen elkaar niet, maar toch zijn hun levens meer met elkaar verbonden dan ze hadden kunnen voorzien.
Wat ik ervan vond
Ik kan me heel goed voorstellen dat heel veel mensen dit een prachtig boek vinden en daardoor voelde ik me ook een beetje een literatuurbarbaar toen ik tijdens het lezen besefte dat ik dit boek niet meer dan 3 sterren waard vind. Iedereen roemt Doerr vanwege het prachtige verhaal en zijn schrijfstijl en ja: het verhaal is erg bijzonder en zijn schrijfstijl heeft iets waardoor het je meesleept zonder dat je er erg in hebt. Maar mijn voornaamste probleem met dit boek is dat het in mijn ogen met gemak 200 bladzijden korter had kunnen zijn. En dan overdrijf ik niet.
Stuurloos
Het verhaal is namelijk zo… ontzettend… tráág. In het begin heeft dat nog wel een bepaald soort charme: dan doen de korte hoofdstukken met een intieme en diepzinnige sfeer nog denken aan het pareltje De Boekendief van Markus Zusak. In het begin lijkt het alsof je er gewoon even moet inkomen. Maar dan krijgt de compositie vorm en die blijkt enorm complex in elkaar te zitten: het perspectief wisselt tussen verscheidene personages en de hoofdstukken zijn zo kort dat je nauwelijks de tijd krijgt om te wennen aan één perspectief en je springt alweer naar het volgende. Ik vond het tijdens het lezen enorm lastig om me te oriënteren: waar gaat het nou eigenlijk om, wat is hier nou precies aan de hand? Het voelt allemaal zo stuurloos, het duurt zo lang voor er echt iets gebeurt en dan nog gebeurt er eigenlijk niets en kabbelt het alleen maar voort, soms echt op het saaie af.
Dickens
Toch kan ik niet ontkennen dat het verhaal iets heel moois heeft. Het is bijna als een boek van Charles Dickens, als een sprookje: Marie-Laure met haar brailleboeken, de mythe rond de Zee der Vlammen en Werner die in een armoedig weeshuis zit maar het niet slecht heeft: ik vond het fijn om over te lezen, het had iets bijzonders. Je raakt enorm intiem betrokken bij de hoofdpersonen: ik genoot van de band tussen Marie en haar vader, ik vond het zo mooi om te lezen over zijn maquettes en over de fascinatie van Werner en zijn zusje voor de radio. Ze ontwikkelen zich ook op een bijzondere manier: Marie-Laure leert steeds beter omgaan met haar blindheid en Werner ontpopt zich tot een jongen die nét even anders is dan zijn leeftijdsgenoten, die nét even wat meer stil verzet aan de dag legt. Maar ook Frau Elena, oudoom Etienne en zijn huishoudster en Frederick: ze fascineerden me, ze deden me echt denken aan personages uit een roman van Dickens.
Cliffhangers
Ondanks dat het boek een beetje sprookjesachtig voelt, wordt het maar al te duidelijk hoe heftig de situatie is. Vooral bij de hoofdstukken vanuit Marie-Laure en Jutta kreeg ik af en toe een gevoel van afschuw en intens medeleven om al die gruwelen van het oorlogsleven. Daarnaast weet Doerr de spanning wel op te bouwen: het verhaal wordt verteld in dertien delen, waarin de verhaallijn van voor en tijdens de oorlog wordt afgewisseld met korte intermezzo’s over één bewuste dag in 1944. Hoewel het heel onduidelijk is hoe het nou precies zit met die dag, vallen alle puzzelstukjes gaandeweg op zijn plaats en heeft Doerr er een handje van om elk deel op knappe wijze te eindigen met een verbijsterende cliffhanger. Daarnaast gebeurt er iets episch wanneer de verhaallijnen van Werner en Marie-Laure bij elkaar komen, iets wat je het liefst heel lang wilt rekken omdat het zo bijzonder voelt.
Emotioneel
De grootste ontdekking over dit boek was voor mij echter hoe emotioneel het tegen het einde blijkt te zijn: het grootste deel van het boek las ik terwijl ik me ergerde aan het trage tempo en de langdradigheid, aan hoe er maar zo weinig gebeurde… ik heb een paar keer op punt van stoppen gestaan, maar steeds toch doorgezet omdat er íets was wat me bleef boeien. Ik kon mijn vingers er niet op leggen, maar in de laatste 100 bladzijden veranderde dat: toen voelde ik ineens zo’n enorme hechting met de personages, met Werner en Marie en haar vader en oom Etienne en zelfs Frederick: ik wilde gewoon zó graag dat het goed met ze zou aflopen. Je raakt geheel onverwachts enorm op ze gesteld en ik heb ook echt een paar keer flink moeten slikken tegen het einde. Ik weet niet hoe de schrijver daarin is geslaagd, maar bijzonder is het zeker.
Conclusie
Als je het licht niet kunt zien is een mooi boek: het verhaal is bijzonder en de schrijfstijl heeft iets betoverends, maar het is enorm jammer dat het boek vaart mist en dat je je er soms echt doorheen moet bikkelen om het te kunnen waarderen.
Titel: Als je het licht niet kunt zien (All The Light We Cannot See)
Auteur: Anthony Doerr
Vertaler: Eefje Bosch
Uitgeverij: The House of Books
Verschenen: februari 2015
Aantal bladzijden: 544
Beschikbaar als: paperback, ebook
Genre: oorlogsroman
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |
Ik heb het boek op mijn e-reader staan en moet het nog lezen, maar het lijkt me een heel mooi boek.
Ik heb het boek op mijn e-reader staan en moet het nog lezen, maar het lijkt me een heel mooi boek.
Jammer dat het bij jou toch wel tegenviel. Voor mij is dit één van de mooiste oorlogsverhalen die ik ooit gelezen heb.
Hoi Annelies,
Grappig dat je dit een van de mooiste boeken vind over de oorlog! Ik kan je vertellen er zijn nog heel veel prachtige pareltjes over de oorlog! Ik zal je niet lastig vallen met een lijst maar begin maar eens met “Haar naam was Sarah”! Ik heb het niet droog gehouden. Ook niet toen ik de film heb gezien!
Jammer dat het bij jou toch wel tegenviel. Voor mij is dit één van de mooiste oorlogsverhalen die ik ooit gelezen heb.
Hoi Annelies,
Grappig dat je dit een van de mooiste boeken vind over de oorlog! Ik kan je vertellen er zijn nog heel veel prachtige pareltjes over de oorlog! Ik zal je niet lastig vallen met een lijst maar begin maar eens met “Haar naam was Sarah”! Ik heb het niet droog gehouden. Ook niet toen ik de film heb gezien!