Het is 2020 en de tijd van wenskaarten lijkt een beetje voorbij: ik weet nog dat mijn kamer in het ziekenhuis vroeger volhing met beterschapskaarten en dat ik er ook op mijn verjaardag vaak heel veel kreeg. Maar inmiddels zijn we aanbeland in het tijdperk van de digitale felicitaties, het tijdperk waarin men nog nauwelijks kerstkaarten verstuurt en wenskaarten een zeldzaamheid zijn geworden. En dat terwijl het, ontdek ik steeds vaker, nog steeds heel leuk en bijzonder kan zijn: niet alleen om verrast te worden met een kaartje in de brievenbus en te proberen om met behulp van het handschrift op de envelop te raden van wie het komt,  maar ook om zelf te sturen. Het is een momentje van aandacht, van liefde, van stilstaan, van even je hart volledig naar iemand uit laten gaan. Een momentje dat veel echter, krachtiger is dan we vaak denken en waar we misschien wel veel te weinig tijd voor maken. Maar misschien komt dat deels ook wel doordat de wenskaartenrekjes in de winkel een beetje achterhaald worden.

Bloemen, tekeningetjes, dieren en altijd dezelfde teksten: dat is in een notendop eigenlijk wel wat je kunt kiezen wanneer je bij de cadeauwinkel een kaartje wilt kopen. Ik weet nog dat mijn moeder dat wel eens deed: in een mandje in het dressoir bewaarde zij – en volgens mij nog steeds – een voorraadje wenskaarten, sommigen ook gewoon zonder tekst, voor als de gelegenheid zich voordeed dat ze iemand die bijvoorbeeld ziek was ‘’gewoon even’’ een kaartje wilde sturen. En als er iets bijzonders was, een kindje geboren of een trouwdag, dan ging ze op zoek naar iets nieuws. ‘’Maar ja, er zijn geen kaarten voor wanneer je 60 jaar getrouwd bent!’’ hoor ik haar nog zeggen. En als ik eens een kaartje wilde sturen, vond ik veel van de opdrukjes eigenlijk gewoon heel onpersoonlijk. Ouderwets, misschien zelfs. Bloemen, tekeningetjes, dieren… het heeft allemaal maar zo weinig te maken met de persoon die dat kaartje in de brievenbus gaat vinden.

Gelukkig is dat nu inmiddels wel verbeterd: een speurtocht op de website van Hallmark laat tal van mooie wenskaarten zien, met niet meer alleen standaardteksten en foto’s die je ook op Ikea-posters zou kunnen krijgen: wat je nu ziet, is een schat aan mooie, frisse illustraties, teksten die wat minder afgezaagd en wat meer uit het leven gegrepen zijn en in sommige gevallen ook mooie oneliners of stukjes poëzie, voor als je zelf de woorden niet kunt vinden of niet goed weet hoe je je wens in woorden moet vatten. Zo heeft dichter Derek Otte ook een samenwerking met Hallmark: eenvoudige witte kaarten met een kort gedicht van hem in zijn eigen handschrift erop afgedrukt! Een stukje woordkunst voor het hart en de ziel, is toch supermooi?

Want er zijn zoveel situaties waarin een wenskaart eigenlijk gewoon de lading niet dekt van wat je iemand zou willen toewensen. Teksten als ‘’sterkte’’ ‘’beterschap’’ ‘’kop op’’ en ‘’succes’’ passen vaak gewoon niet bij de situatie en dan is net dat beetje extra juist heel fijn. Want een kaart met ‘’beterschap’’ is voor iemand die chronisch ziek is niet persoonlijk genoeg: voor diegene gaat het niet om beter worden, maar om overleven, om kwaliteit van leven, om low-key leven. ‘’Sterkte’’ dekt de lading niet voor iemand die door een tegenslag van overmacht studievertraging of een burn-out heeft opgelopen. En ‘’kop op’’ gaat gewoon niet op wanneer je huisdier is overleden. Heel vaak zijn de juiste woorden er niet, en de woorden die we dan vaak uitspreken raken soms juist de verkeerde snaar…  want mensen kunnen zoveel meemaken en zoveel dóórmaken dat er vaak gewoon geen wenskaart is die recht doet aan wat je iemand wilt toewensen.  En juist dan is het zo mooi dat er kaarten zijn die op een net even andere, net even mooiere of bijzonderdere manier laten weten dat je aan iemand denkt en wat iemand voor jou betekent.

Over alles wat mensen doormaken gesproken… voor heel veel situaties bestaan überhaupt geen kaarten. We leven in een tijd en een wereld waarin mensen steeds meer durven uit te komen voor wie ze zijn en steeds grotere stukken van hun verhaal durven te vertellen, durven te schitteren in al hun kleuren en authenticiteit en dat is super, maar je ziet ook dat hoe open we daar ook in zijn, het nog niet echt als heel normaal wordt gezien. Ga je een wenskaart kopen voor een stel dat trouwt, dan wordt er over het algemeen uitgegaan van hetero cis-koppels (niet transgender) en wil je een felicitatiekaartje, dan kom je niet veel verder dan verjaardagen, jubilea enzovoorts. Maar… er zijn nog zoveel meer lichtpuntjes en hoogtepunten in het leven van mensen die het vieren waard zijn, zoveel dingen in het leven van zoveel mensen waar vaak aan voorbij gegaan wordt terwijl dat ook betekent dat er zoveel momenten zijn waarop je kunt laten weten dat je aan iemand denkt, met iemand meeleeft en om iemand geeft. Er zijn zoveel momenten waarop iemand wel een beetje steun, liefde, troost, warmte of gewoon een hart onder de riem kan gebruiken.

En dat is precies het idee achter de Inclusiecards van de Utrechtse Liza, die samenwerkte met een groep illustrators om een reeks ontwerpen te creëren voor een bijzondere en vooral inclusieve wenskaartenlijn. Van kaartjes voor iemand die in transitie is en een nieuwe stap heeft gezet tot trouwkaartjes voor queer (niet-hetero) koppels, van kaartjes voor iemand die stappen heeft gezet voor zijn mentaal welbevinden   tot kaartjes voor iemand die chronisch ziek is en er even doorheen zit of misschien juist een nieuwe diagnose, een nieuw hulpmiddel of een ander stukje kwaliteit van leven heeft (terug) veroverd.  Kaartjes die je niet zo gauw in het kaartenrekje in de winkel zult vinden, omdat er gewoon te weinig aandacht is voor deze doelgroep. Kaartjes die ervoor zorgen dat ook mensen die vaak over het hoofd worden gezien, zich gezien voelen. Kaartjes die óók en júist van toepassing zijn op mensen die bijvoorbeeld transgender én rolstoelafhankelijk zijn, kaartjes die de ontvanger misschien ook wel bewust maken van het feit dat sommige dingen, die misschien klein of onbelangrijk lijken, ook juist het vieren waard zijn. Kaartjes die echt iets bijzonders kunnen doen. En wat ook supermooi is aan deze collectie: er zijn ook speciale braillekaarten zodat ook mensen die blind of slechtziend zijn ze kunnen ontvangen en er een warm hart van kunnen krijgen! Het project zit in de crowdfundingfase: wil je graag bijdragen aan iets tofs, dan is dit een hele goeie optie.

Ook Anne van A-Typist heeft een mooi project opgezet: haar Steuntje in de rug-kaarten (te koop via Bol.com) zijn bedoeld als alternatief voor wanneer ‘’beterschap’’ de lading niet dekt. Ze ontwierp vijf kaarten met een simpel, elegant, fris design dat niet zozeer gaat over beter worden, maar veel meer over iemand een beetje liefde sturen wanneer die liefde belangrijker is dan woorden. Want soms zijn die woorden er gewoon niet: wat zeg je tegen iemand die terminaal ziek is, die het geestelijk erg moeilijk heeft of die net een heftige diagnose heeft gekregen? Wat zeg je wanneer beter worden helemaal niet zo aan de orde is, omdat het niet realistisch is of geen prioriteit vormt? Wat zeg je wanneer iemand door een periode gaat die eigenlijk gewoon met geen pen te beschrijven is, die diegene compleet machteloos en murw slaat? Misschien hoef je dan niet eens zoveel te zeggen. Misschien, net zoals bij de Inclusiecards, gaat het niet zozeer om de tekst op de achterkant van een kaart, mar om het idee an sich: misschien gaat het veel meer om het feit dat de ontvanger bij het zien van het kaartje en van jouw naam een glimlach op zijn gezicht zal krijgen, en dat die glimlach elke keer zal terugkeren wanneer diegene de kaart op het nachtkastje of aan de muur ziet. Misschien hoeven er niet altijd woorden te zijn: misschien zegt een kaartje gewoon genoeg: dat je meeleeft, dat je om iemand geeft, dat je aan diegene denkt, dat je je best doet om te begrijpen wat hij of zij doormaakt. Misschien gaat het gewoon om het kaartje als lichtpuntje, waardoor je je even wat lichter kunt voelen.

Zo stuurde ik één van deze Steuntje in de rug-kaarten naar mijn oma, die momenteel in een verpleeghuis is opgenomen om te herstellen van een ziekteperiode die haar flink verzwakt heeft: ik vind het dan fijn, en volgens mij zij ook, dat mijn kaartje met ‘’Ik denk aan je’’ niet alleen betekent dat ze belangrijk voor me is en dat ik hoop dat ze snel opknapt, maar ook dat ik snap hoe naar het nu voor haar is om van huis weg te zijn en niemand van haar kennissenclubje te kunnen zien… zeker in deze rare tijd waarin ze ook nog eens überhaupt geen bezoek mag. En zo kun je ook een kaartje sturen naar iemand die bijvoorbeeld thuis in isolatie zit vanwege lage weerstand, of naar iemand die juist heel hard moet werken om  de ballen hoog te houden, of naar iemand die nu juist níet kan werken.

Het is een rare tijd, maar het is dan ook een rare wereld en een raar leven, en heel vaak dekt een simpel kaartje de lading niet van wat we graag willen zeggen. Maar gelukkig zit er geen limiet op wat we voor iemand kunnen wensen, en gelukkig zijn er ook genoeg mooie kaarten die daar wél recht aan doen: of het nou kaarten zijn die iemand gewoon met een mooie gedachte een hart onder de riem kunnen steken of kaarten die een wens in woorden vatten… of kaarten die precies de hartsnaren weten te beroeren van iemands verhaal. Kaartjes kunnen lichtpuntjes zijn en iemands hoogtepunten net iets mooier maken of iemands eigen lichtpuntjescollectie uitbreiden… en dan vooral de juiste kaartjes.

Stuur jij vaak kaartjes?

You may also like...

3 Comments

  1. Vaak is een groot woord, maar ik stuur zeker nog wel kaarten!
    Zo simpel is dan geluk onlangs geplaatst…Onder de indruk van OgeneMy Profile

  2. Ik hou enorm van traditionele post en verzend dan ook meermaals kaartjes of brieven naar vriendinnen en familie. Niet enkel wanneer iemand jarig of ziek is. Maar soms ook gewoon om hen op te vrolijken of aan te moedigen (nu met de Corona-crisis) bijvoorbeeld. Of gewoon om iemand onverwachts op een fijne manier te kunnen verrassen. Net als jij vond ik het vroeger heel fijn om in het ziekenhuis zo’n post te krijgen. Thuis natuurlijk ook. Zo’n verrassing per post en het besef dat iemand speciaal voor jou de tijd heeft genomen om een kaartje uit te kiezen en te schrijven kan er voor zorgen dat een dag er plots veel zonniger uitziet. Mocht je zin hebben om nog eens wat kaarten te schrijven dan kan je meedoen aan de Een knuffel per post – actie waarvoor je je momenteel kan inschrijven via mijn blog. Wanneer ik geen geschikt kaartje vind voor iemand maak ik ze meestal zelf. Want dan kan je het helemaal op maakt maken.

  3. Mooi! Ik stuur vaak kaartjes, gewoon omdat echte post zoveel leuker is 🙂

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

CommentLuv badge

[instagram-feed]