5 belangrijke vragen over recensie-exemplaren

Ik hou me nog maar sinds kort bezig met de verfijnde kunst van het boekbloggen, maar ik heb hiervoor ook regelmatig op mijn eigen blog boeken gerecenseerd. Zo ontving ik een heel officiële ARC van Vrees me (Tahereh Mafi) van uitgeverij Blossom Books, nog helemaal zonder omslag, en heb ik boeken als Half Zwart van Sally Green, de filmeditie van Vampire Academy van Richelle Mead en verscheidene boeken van uitgeverij Clavis mogen ontvangen. Ik weet daardoor wel het een en ander af van de do’s en don’ts rondom deze advanced reading copies, of ongecorrigeerde leesexemplaren zoals ze hier ook wel eens worden genoemd. Vandaag deel ik mijn antwoorden op de belangrijkste vragen rondom recensie-exemplaren met jullie!

1: Wanneer begin je met het aanvragen van recensie-exemplaren?

First things first: je hebt een splinternieuwe boekenblog en kunt niet wachten om wat naamsbekendheid voor jezelf te verwerven bij uitgevers en auteurs. Het liefst wil je meteen allerlei uitgevers mailen en vragen om boeken. Niet doen. Sommige uitgevers zijn echt niet te beroerd om je een boek op te sturen, maar je hebt er zeker ook die, vooral als het om een grote uitgeverij gaat, liever even de kat uit de boom kijken. Ze hebben meestal niet heel veel leesexemplaren beschikbaar en het is vrij logisch dat ze niet staan te popelen om die uit te delen aan bloggers die zij – en ook hun doelgroep – nauwelijks kennen. Natuurlijk willen ze het boek onder de aandacht brengen, maar dan het liefst wel op een podium waar de recensie ook gelezen wordt, en bij een beginnende boekenblog kun je daar nu eenmaal niet zeker van zijn.

Wat moet je dan doen? Mijn advies, en zo heb ik het zelf ook gedaan, is om eerst een handvol recensies van boeken die door de betreffende uitgever zijn uitgebracht op je blog te publiceren. Probeer te variëren in auteurs en genres en zorg vooral dat je recensies eerlijk zijn en niet slijmerig naar de uitgeverij of de auteur toe. Heb je eenmaal een verzameling, dan kun je een mail sturen, eventueel met linkjes naar je recensies. Zo weten ze wat ze precies aan je hebben! Sowieso is het goed om het geven van linkjes te blijven doen.

2: Op welk moment vraag je een recensie-exemplaar aan?

Ook een erg lastige. Als je geluk hebt, word je na een paar recensies door uitgevers op de perslijst gezet en dan krijg je de aankondigingen van nieuwe boeken en catalogi in je mailbox of op je deurmat. In dat geval kun je het beste zo snel mogelijk reageren: stel het bekijken van deze mails of post dan ook niet uit, maar controleer meteen of er iets leuks tussen zit en ga daar achteraan.

Moet je nog opklimmen in die perslijsten? Dan moet je zelf alles goed in de gaten houden via de website en sociale media van de uitgeverij. Het beste moment om dan een boek aan te vragen is doorgaans net voor of net na publicatie, wanneer de promotie nog erg belangrijk is. Een exemplaar aanvragen van een boek dat al verschenen is kan ook, maar je loopt dan wel erg achter de feiten aan dus dat is niet altijd een goed idee. Beter is het om het boek dan gewoon te kopen of te lenen.

Nog een belangrijke: zorg dat je een recensie-exemplaar pas aanvraagt als je ook daadwerkelijk van plan bent het te gaan lezen. Niet dat je eerst nog tig andere boeken voorrang geeft: uitgevers hebben het liefste dat je een boek zo snel mogelijk leest en recenseert, dus zorg dat je daar tijd voor hebt. Zeker als je je moet houden aan bijvoorbeeld een blogtour is dit erg belangrijk.

3: Hoe recenseer je een recensie-exemplaar?

De gouden regel bij het recenseren van boeken en zeker van recensie-exemplaren: wees eerlijk. Nee, wees goudeerlijk. Mijn recensie van Rode koningin van Victoria Aveyard was bijvoorbeeld niet zo heel erg positief, maar ik heb dat niet genuanceerd of erover gelogen. Toegegeven: aan een slechte recensie heeft de uitgeverij niet zoveel, mar je lezers des te meer en dat is toch het belangrijkste. Wees dus vooral gewoon heel eerlijk.

Hou je aan de afspraken met de uitgeverij: het is sowieso netjes om te vermelden dat je een recensie-exemplaar hebt gelezen en het is voor beide partijen fijn om een mailtje te sturen als je recensie online staat. Maar het kan ook gebeuren dat je een recensie-exemplaar in het geheim ontvangt omdat ze het heel groots aan willen pakken: houd je dan vooral aan eventuele geheimhoudingsafspraken. Daarnaast is het mogelijk dat uitgevers je een deadline geven voor het publiceren van de recensie: probeer je daaraan te houden, zeker als het om een blogtour gaat.

Verkoop je recensie-exemplaar niet. Als het niet beviel  en je het niet nogmaals wilt lezen, geef het dan bijvoorbeeld weg als cadeau: verkoop het niet, want dat is niet erg netjes tegenover de uitgeverij. Dit geldt voor alle recensie-exemplaren, maar zeker als het zo’n vroeg exemplaar is dat het nog geen omslag heeft. Veel leuker is het om al je exemplaren te bewaren, leuke herinnering voor later!

4: Wat doe je als het contact met de uitgever verwatert?

Hoor je een tijdje niets van een uitgeverij terwijl je wel een boek hebt aangevraagd? Wacht dan eventjes: sommige uitgevers sturen gewoon meteen een boek op zonder eerst terug te mailen. Krijg je echt geen antwoord, ga er dan vooral nogmaals achteraan en wees daarin altijd duidelijk in je enthousiasme.

Ik heb van een uitgeverij nog een aantal exemplaren in mijn kast staan die ik als recensie-exemplaar heb ontvangen en die ik nog niet heb gerecenseerd omdat ik er gewoon nog geen tijd voor heb gehad. Wanneer je merkt dat het contact met de uitgever op een soortgelijke manier verwatert, kun je ervoor kiezen dat te laten gaan, bijvoorbeeld omdat de boeken je niet meer zo aanspreken. Je kunt ook proberen het contact weer op te pakken door boeken te lezen die je niet hebt aangevraagd, maar die wel van de uitgever zijn en die linkjes te sturen.

5: Wat doe je als je ongevraagd een recensie-exemplaar ontvangt?

Dit is mij nog nooit overkomen, maar ik hoor wel eens van andere bloggers dat ze soms zomaar een boek in de brievenbus aantreffen dat ze niet hebben aangevraagd. Soms is dat hartstikke leuk en vleiend, want het betekent dat de uitgever echt bewust aan jou heeft gedacht bij dat boek. Maar het kan ook vervelend zijn, want soms zijn het boeken die helemaal niets voor jou zijn. Wees daar altijd kritisch in, want een boek dat je zonder jouw medeweten hebt opgestuurd, ben je niet verplicht te recenseren! Staat het je echt compleet tegen, dan kun je de uitgever mailen en het boek wellicht – met medeweten van de uitgever – aan een andere blogger geven die meer met dat genre heeft. Wil je het boek wel lezen, dan kun je ook even mailen dat je het hebt ontvangen, maar dat je graag een berichtje had gehad vóór verzending. Met deze boeken mag je ook best rustig aan lezen, want het is allemaal buiten jouw medeweten gegaan.

Wat vind jij het belangrijkste bij het omgaan met recensie-exemplaren?